اجلاس شرم الشیخ و صندلی خالی ایران

نسیبه پیرایش
اجلاس شرم الشیخ از دیروز دوشنبه با هدف پایان دادن به جنگ در نوار غزه با حضور سران بیش از ۲۰ کشور آغاز به کار کرد. این در حالی است که حماس در این مراسم شرکت نمی کند. حسام بدران، عضو دفتر سیاسی جنبش حماس در یک گفت وگوی مطبوعاتی گفت: در موضوع امضای رسمی توافق دخالتی نمی‌کنیم و حماس از ابتدا از طریق میانجی‌های قطری و مصری در مذاکرات آتش بس شرکت کرده است.
علاوه بر این دفتر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی هم روز یکشنبه اعلام کرد مقامات صهیونیستی در نشست شرم الشیخ درباره نوار غزه شرکت نمی‌کنند.
گزارش ها حاکی از آن است که السیسی از نتانیاهو خوشش نمی‌آید و میزبانی از او را «در زمانی که نفرت از اسرائیل در مصر و جهان عرب در اوج خود است» ناخوشایند می‌داند. سایر رهبران عرب ممکن است علاقه‌ای به گرفتن عکس با نتانیاهو در حال حاضر نداشته باشند، زیرا معتقدند که اعطای جایزه به او باعث نارضایتی گسترده در جهان عرب خواهد شد.
از سوی دیگر، در روز‌های گذشته، ترامپ از تاثیر ایران در توافق اولیه حماس با اسراییل خبر داده و گفته بود ایران هم در این نشست دعوت است. دعوتی که ایران نهایتا به آن پاسخ رد داد.
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه در شبکه ایکس راجع به عدم پذیرش حضور در اجلاس شرم‌الشیخ نوشت: ایران از دعوت رئیس‌جمهور السیسی برای حضور در نشست شرم‌الشیخ سپاسگزار است. با وجود تمایل به تعاملات دیپلماتیک، نه رئیس‌جمهور پزشکیان و نه من، نمی‌توانیم با کسانی وارد تعامل شویم که به مردم ایران حمله کرده‌اند و هم چنان ما را تهدید و تحریم می‌کنند. با این حال، ایران از هر ابتکاری که به نسل‌کشی اسرائیل در غزه پایان دهد و به اخراج نیروهای اشغالگر منجر شود، استقبال می‌کند.
اما واکنش ها به خبر عدم شرکت ایران در این اجلاس متفاوت بود و نشان داد که بازی قدرت در خاورمیانه چه اندازه می‌تواند پیچیده باشد.
برخی از کارشناسان و تحلیلگران این نشست را فرصتی برای ایفای نقش بیشتر تهران در معادلات منطقه تلقی کردند، مثلا محمد مهاجری و محمد قوچانی در یادداشت‌های تحلیلی خود تأکید کرده بودند که حضور ایران در این نشست می‌توانست فرصت حقوقی و سیاسی مناسبی برای محکومیت اسرائیل و حمایت از حقوق فلسطینیان باشد، بدون آنکه راهبرد مقاومت آسیب ببیند.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده سابق مجلس هم نوشت: «رئیس جمهور عالی‌ترین دیپلمات یک مملکت به شمار می‌آید. اگر آقای السیسی دعوت رسمی کرده است، منع ‎پزشکیان، کشتن یک فرصت جدی تنش زدایی است. چون از فردای ‎شرم الشیخ، یکی از دو کشور ایران یا اسرائیل در مسیر انزوا قرار خواهد گرفت».
در نقطه مقابل، روزنامه جوان با اشاره به دیپلماسی «صندلی‌های خالی» در شرم‌الشیخ نوشت که حماس و اسرائیل هیچ تمایلی به حضور در نشست نشان ندادند و با توجه به سوابق ترامپ، امیدی چندانی به تحقق صلح عادلانه وجود ندارد.
امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر سیاست خارجی نوشت: «برای سفر رییس جمهوری ایران به مقر سازمان ملل در نیویورک شدیدترین محدودیت‌ها را اعمال کردند، اما حالا گویا رییس جمهوری ایران را به شرم‌الشیخ مصر دعوت کرده‌اند تا در «جشن پیروزی» دونالد ترامپ بر سر موضوع آتش بس در غزه شرکت کند.»
در نهایت اما به نظر می‌رسد تصمیم ایران برای عدم شرکت، هوشمندانه بوده باشد اما سرانجام آینده قضاوت خواهد کرد.