صلح در غزه و آغاز دورانی جدید

نسیبه پیرایش
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا روز شنبه و در واکنش به بیانیه اخیر جنبش حماس، اعلام کرد که این گروه آماده دستیابی به «صلحی پایدار» در منطقه است. ترامپ در پیامی که در حساب شخصی‌اش در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» منتشر کرد، نوشت: «بر اساس بیانیه‌ای که حماس منتشر کرده، معتقدم آن‌ها آماده صلحی پایدار هستند. اسرائیل باید فوراً بمباران غزه را متوقف کند تا بتوانیم گروگان‌ها را به ‌سرعت و با امنیت خارج کنیم. در شرایط فعلی، انجام این کار بسیار خطرناک است.»
جنبش حماس در پاسخ خود، از تلاش‌های رئیس‌جمهور آمریکا برای پایان جنگ و ایجاد توافق تمجید کرده، اما بر ضرورت شفاف‌سازی در خصوص برخی مفاد این طرح تأکید داشته است. حماس اعلام کرد بر مبنای چارچوب فوق الذکر و با هدف توقف جنگ و عقب‌نشینی کامل از غزه، حماس با آزادی همه زندانیان صهیونیستی ــ چه زنده و چه اجساد کشته‌شدگان ــ بر اساس فرمول تبادلی که در طرح ترامپ مطرح شده، همراه با فراهم شدن شرایط میدانی لازم برای اجرای آن موافق است و آمادگی خود را برای آغاز فوری مذاکرات از طریق واسطه‌ها به‌ منظور بررسی جزئیات این توافق تأکید کرده است.
حماس همچنین بار دیگر موافقت خود را با واگذاری اداره نوار غزه به هیأتی فلسطینی متشکل از مستقل‌ها (تکنوکرات‌ها) بر اساس اجماع ملی فلسطینی و با پشتوانه حمایت عربی و اسلامی یادآور شده است.
در خصوص سایر بندهای طرح ترامپ که به آینده نوار غزه و حقوق اصیل ملت فلسطین مربوط می‌شود، حماس بیان کرده که این مسائل در چارچوب یک موضع ملی جامع و بر اساس قوانین و قطعنامه‌های بین‌المللی مرتبط بررسی خواهد شد و در این چار چوب ملی، حماس حضور خواهد داشت و با مسئولیت کامل در تصمیم‌گیری مشارکت می‌کند.
طبق گزارش‌ها پس از اعلام ترامپ مبنی بر توافق با حماس، برخی از رسانه‌های اسرائیلی از سر نارضایتی تصویر ترامپ را با پیشانی‌بند سبز حماس منتشر کردند. به نظر می‌رسد اسرائیلی‌ها از همان ابتدا فرض را بر این گذاشته بودند که حماس پیشنهاد آتش‌بس را رد می‌کند تا بهانه‌ای برای ادامه نسل‌کشی داشته باشند.
تیترها و اظهارات رسانه‌های اسرائیلی نشان دهنده عصبانیت و نارضایتی آن‌ها در این زمینه است: کیکار (Kikar)، رسانه ارتدکس افراطی اسرائیلی این چنین تیتر زد: «در غزه جشن می‌گیرند».
کانال ۱۲ اسرائیل نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و تاکید کرد: «این که ترامپ می‌گوید اسرائیل باید فوراً بمباران غزه را متوقف کند. حماس بر اساس پاسخی که به ما داده، آماده صلح است، ‌کاملاً دیوانه‌ کننده است.»
یارون آوراهام خبرنگار کانال ۱۲ اسرائیل نیز گفت: «این اولین بار از زمان آغاز جنگ است که، ایالات متحده اصل مذاکره زیر آتش را نمی‌پذیرد.»
اما در ایران با اینکه هنوز منتظر واکنش چهره‌ها و جناح های سیاسی راجع به این خبر هستیم، صابر گل‌عنبری کارشناس و تحلیل‌گر جهان عرب و خاورمیانه درباره پاسخ حماس به طرح صلح ترامپ در کانال تلگرامی خود نوشت: این گونه به نظر می‌رسد که پاسخ حماس با دقت فراوان و حساب شده نوشته شده است؛ از بخشی از طرح ترامپ برای آزادی گروگان‌ها، توقف جنگ و عقب نشینی کامل اسرائیل از نوار غزه استقبال کرد و درباره بخشی دیگر از آن خواستار اصلاحات و توضیحاتی می‌‎شود و به اجماع ملی فلسطینی منوط کرد.
حماس همچنین موافقت قبلی خود با تشکیل کمیته‌ای متشکل از شخصیت‌های مستقل فلسطینی برای اداره نوار غزه را در این بیانیه تکرار کرده است و احتمالا پاسخ حماس را روزنه‌ای مهم برای تحقق آن در خاورمیانه دانسته است.
احمد زیدآبادی، تحلیلگر مسائل خاورمیانه و فلسطین در واکنش به پاسخ حماس نوشت: «خاورمیانه از همین امشب وارد دوران تازه‌ای از حیات خود شده است.»
در واقع، مضمون اصلی بیانیه حماس منعکس کننده همان خواسته‌های همیشگی این تشکیلات درباره توقف جنگ و عقب نشینی کامل از غزه در مقابل آزادی کامل گروگان‌ها است اما با ادبیاتی متفاوت و قلقلک دادن روان خودشیفته ترامپ ارائه شده است. در عین حال نیز مسائل اختلافی چون آینده نوار غزه و خلع سلاح را منوط به یک موضع ملی جامع و مبتنی بر قوانین و قطعنامه‌های بین‌المللی دانسته و گفته است که این مسائل از طریق چارچوب ملی فلسطینی یک پارچه مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. با این حال، فعلا نباید همه چیز را تمام شده و توافق نهایی را کاملا در دسترس دانست. پر واضح است که ترامپ در مواجهه با بن بست کنونی در سه پرونده پرچالش خارجی خود جنگ اوکراین، پرونده ایران و جنگ غزه به شدت به دنبال کسب یک دستاورد بزرگ و بهانه‌ای برای گرفتن جایزه صلح نوبل است.
در نهایت اما باید منتظر بود و دید که آیا واقعا صلحی پایدار حاصل خواهد شد و اگر چنین شود سرنوشت ایران در این دوران تازه چه سمت و سویی پیدا خواهد کرد؟