درباره حواشی روز دانشجو

نسیبه پیرایش

مراسم روز دانشجو، امسال و در نخستین سال کاری دولت مسعود پزشکیان هم برگزار شد. اگرچه گزارش‌ها حاکی از آن است که برخلاف دولت‌های گذشته در مراسم روز دانشجو امسال نه از دستچین شدن دانشجویان و جلوگیری از ورود دانشجویان منتقد دولت خبری بود و نه فضای امنیتی بر سالن سایه افکنده بود و دانشجویان با هر مرام و عقیده‌ای در سالن حضور داشتند و به بیان نظرات و دیدگاه‌های خود می‌پرداختند اما بی‌حاشیه هم نبود.
مهم‌ترین این حواشی هم مربوط می‌شود به اظهارات رئیس جمهور درباره فیلترینگ که با واکنش افکار عمومی و تمسخر شبکه‌های اجتماعی همراه بود. «گفتم سیم کارت‌های سفید را سیاه کنند تا آن‌ها هم بفهمند». بسیاری بر این باورند که این دستور پزشکیان اگرچه در ظاهر با هدف رفع تبعیض است اما آن را از راه منفی دنبال می کند. چون تبعیض زمانی برطرف می‌شود که رفع فیلترینگ و دسترسی آزاد برای همه مردم رخ دهد. البته برخی هم معتقدند که بعید است که آقای رییس جمهور و مجموعه دولت بتواند به راحتی سیم کارت برخی گروه‌ها را به قول خودشان سیاه کند و تنها سیم کارت سفید مجموعه ای از رسانه‌ای‌ها یا فعالین حوزه فضای مجازی و کسب و کار‌های اینترنتی ممکن است به وضعیت قبل باز گردد.
برخی هم یادآوری کرده‌اند که اگر رئیس‌ جمهور اقتدار لازم برای صدور دستور تبدیل سفید به سیاه را داشته باشد، قاعدتاً باید اقتدار حالت معکوسش را هم داشته باشد اما چرا این اتفاق نمی‌افتد، سوالی است که باید شخص رئیس جمهور به آن پاسخ دهد.
اما پس از پزشکیان نوبت سخنگوی دولت بود که در مراسم روز دانشجو در دانشگاه یزد پس از اعتراض دانشجویان قهر و محل سخنرانی را ترک کند. البته اظهارات سعید جلیلی هم در این روز خبرساز شد. او دوباره با اطلاق عنوان گوساله سامری به مدافعان مذاکره گفت که «پشت خیمه دشمن که دارد شکست می‌خورد، عده‌ای می‌گویند باید پارادیم را عوض کنیم؛ با اینها می‌خواهید وحدت مقدس داشته باشید؟ با کسانی که گوساله سامری را عبادت می‌کنند؟ فرعون شکست خورد دوباره عده‌ای گوساله سامری درست می‌کنند».
با این اظهارات، برای خیلی از کاربران این سوال مطرح شد که چرا جلیلی داستان فرعون و موسی و ماجرای گوساله سامری را تا این اندازه دوست دارد؟ چون این اولین بار نبود که جلیلی در سخنان خود به این ماجرا اشاره می کرد. اظهارات او در مرداد ماه سال جاری مشخصا کنایه روشنی به دبیر جدید شورای عالی امنیت بود که با حکم مسعود پزشکیان به شعام رفت. در آن زمان با توجه به سابقه کنش و واکنش سیاسی جلیلی و لاریجانی مشخص بود که حضور لاریجانی در رأس شعام آن قدر برای جلیلی سنگین بود که چنین تعبیر عجیب و کم‌سابقه‌ای را به کار برده است. اما حالا او دایره وسیع تری را مخاطب قرار داده است.
متاسفانه از دانشگاه‌های دیگر کشور هم خبر می‌رسد که مراسم روز دانشجو در بعضی از آنها خالی از درگیری های لفظی نبود. بزرگداشت ۱۶ آذر و مراسمی که قرار بود به مهم‌ترین عرصه عمومی برای گفت‌وگوی سیاسی و تنوع اندیشه بدل شود و می توانست به صحنه حضور آزاد جریان‌های مختلف تبدیل شود (البته برای مدت کوتاهی این اتفاق در اوایل انقلاب روی داد)، حالا با تک‌قطبی شدن فضای سیاسی، حالتی رسمی و تشریفاتی پیدا کرده است و به جلسه پرسش و پاسخ و قهر و دعوا تبدیل شده است.
روزگاری نه چندان دور در این کشور نام دانشگاه و دانشجو چنان عظمتی داشت که برای همه نوجوانان و جوانان حضور در کلاس‌های درس دانشگاه آرزویی متعالی و البته دست‌یافتنی بود. دانشگاه فقط جایی برای انباشت مهارت و اخذ مدرک نبود بلکه جایی بود که در آن جوانان می‌آموختند که باید شهروندی منتقد و آگاه باشند.
اما این روزها دانشگاههای ما حال و روز خوبی برای ایفای این نقش و مسئولیت اجتماعی ندارند. دلیل آن را هم مدیران و مسئولان بهتر از هر کسی می‌فهمند و درک می‌کنند و به نظر می‌رسد تعمّداً نمی‌خواهند در این زمینه کاری انجام دهند.