اتهام همکاری با القاعده و نوع پاسخ ظریف!
محمد جواد ظریف نیز در پاسخ پمپئو، ادعای او را “دروغهای جنگ‌طلبانه” وصف کرده است.آقای ظریف در عین حال تأکید کرده است: ” همۀ تروریست‌هایی که یازده سپتامبر را رقم زدند از مقصدهای محبوب مایک پمپئو در خاورمیانه آمده بودند، هیچ یک از آنها از ایران نبودند.”منظور وزیر خارجۀ ایران از “مقصدهای محبوب پمپئو” مشخصاً […]
محمد جواد ظریف نیز در پاسخ پمپئو، ادعای او را “دروغهای جنگ‌طلبانه” وصف کرده است.
آقای ظریف در عین حال تأکید کرده است: ” همۀ تروریست‌هایی که یازده سپتامبر را رقم زدند از مقصدهای محبوب مایک پمپئو در خاورمیانه آمده بودند، هیچ یک از آنها از ایران نبودند.”
منظور وزیر خارجۀ ایران از “مقصدهای محبوب پمپئو” مشخصاً عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای عرب حاشیۀ جنوبی خلیج فارس است که رهبران القاعده عمدتاً از شهروندان آنها بوده‌اند.
به نظر من، آنچه پمپئو ادعا کرده است چیز زیادی بر وخامت رابطۀ تهران – واشنگتن اضافه نمی‌کند! اگر از نگاهی استراتژیک به صحنۀ در هم پیچیدۀ خاورمیانه بنگریم، مقاصد نهایی جمهوری اسلامی و ایالات متحده در این منطقه در بالاترین حد تقابل خود قرار گرفته است و هر اتهام متقابلی در این میان، معادله را خیلی سخت‌تر از آنچه هست، نمی‌کند. اینکه این تقابل به سمت نوعی مصالحه پیش خواهد رفت یا به یک رویارویی تمام عیار، بستگی به امور بسیاری دارد و فعلاً قابل پیش‌بینی قطعی نیست.
در این بین اما پاسخ ظریف به پمپئو نیز گرچه در نگاه نخست دندان‌شکن به نظر می‌آید اما بخش آخر آن یعنی اشاره به عربستان خالی از سفسطه نیست! اینکه بسیاری از اعضای القاعده و مسببان فاجعۀ یازده سپتامبر اهل عربستان یا دیگر کشورهای عرب بوده‌اند، آیا ضرورتاً بدین معناست که دولت‌های این کشورها نیز در عملیات آنها دست داشته یا حامی اقدام آنها بوده‌اند؟ پاسخ این پرسش، بستگی به نوع رابطۀ این دسته از اتباع با دولت خودشان دارد. اگر اعضای سعودی القاعده حامی دولت عربستان بوده‌اند، عملکرد آنها طبعاً باید به پای آن کشور نوشته شود اما اگر در شمار مخالفان و دشمنان دولت خود بوده‌اند، دیگر اینکه از کجا آمده‌اند چه اهمیتی دارد؟
واقعیت این است که سران القاعده که در طول اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ، در شمار متحدان آمریکا و سعودی‌ها بودند، پس از حملۀ صدام حسین به کویت و میزبانی عربستان از ارتش آمریکا، تغییر جهت دادند و به صورت دشمنان قسم خوردۀ هر دو کشور در آمدند. بنابراین عملکرد گروه مخالف یک دولت را نمی‌توان به پای آن دولت نوشت.
هدف از آنچه نوشتم دفاع از عملکرد و سیاست سعودی‌ها نیست، بلکه تذکری نسبت به نوع استدلال سفسطه‌آمیز آقای ظریف است. اگر این نوع سفسطه در روابط بین‌الملل جا باز کند در آن صورت، این امکان هم در اختیار سعودی‌ها قرار می‌گیرد که مثلاً اگر مجاهدین خلق به عملیاتی خشونت‌آمیز در خارج از ایران دست زدند، آن را به جمهوری اسلامی نسبت دهند به این دلیل که اعضای آن از ایران آمده‌اند!
