کریدور زنگزور و سیاست نه شرقی، نه غربی
در روزهای اخیر مسئله کریدور زنگزور با اعلام حمایت دوباره روسیه از ایجاد آن، محل بحث شده است. به دنبال سفر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به باکو، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه این کشور در مصاحبه با کانال یک روسیه گفته: «ما طرفدار انعقاد سریع یک معاهده صلح میان باکو و ایروان و رفع انسداد ارتباطات هستیم.»
لاوروف افزود: «به دلیل بسته بودن زنگزور توسط ارمنستان ارتباط در منطقه بسیار دشوار شده است.»
آذربایجان که برای دسترسی به نخجوان باید از مسیر ارتباطی ارمنستان عبور کند، در اقدامی بی‌سابقه و نقض حاکمیت ملی ارمنستان، اعلام کرده می‌خواهد این کریدور را تغییر دهد. روسیه تا کنون از این اتفاق حمایت کرده است و ایران نیز در مخالفت با آن موضع جدی و قاطعانه گرفته است، چرا که این مرز برای ایران یک مرز استراتژیک است.
عباس عراقچی وزیر امورخارجه کشورمان در واکنش به گفته همتای روس خود درباره لزوم حل و فصل مشکلات مربوط به گشودن کریدور زنگزور در مرز مشترک ایران و ارمنستان، اظهارت صریحی را بیان کرده است. او گفته است: «هر تهدیدی علیه همسایگان ما و ترسیم دوباره مرزها، چه در شمال باشد چه در جنوب، چه شرق و چه غرب، کاملاٌ غیرقابل قبول است و برای ایران خط قرمز به شمار می‌رود.»
به گزارش دیده‌بان، احمد بخشایش اردستانی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به این پرسش که «دلایل رویکرد جدید دولت روسیه در قبال حمایت از ایجاد کریدور زنگزور و بی توجهی به منافع شریک استراتژیک خود» گفت: «در دولت آقای روحانی خیلی ما تلاش کردیم که با غرب اتحاد برسیم، اما مذاکرات ایران و غربی‌ها نتایج مشخصی نداشت. ایران در سیاست خود تلاش کرد به چین و روسیه نزدیک شود. در واقع پس از دور جدید تحریم‌ها ایران مجبور به انتخاب رویکرد نگاه به شرق در سیاست خارجی خود شد. طبیعی است که ایران در نظام بین‌الملل خودش رو بی پناه نگذارد. ایران در دوره اخیر تلاش کرد با همسایگان ارتباط برقرار کرده و روابط خود را با چین و روسیه به عنوان دو متحد تقویت کند. حالا معنی متحد استراتژیک این نیست که ما با این دو کشور در هر زمینه‌ای منافع مشترک داشته باشیم مثلاً در برخورد روسیه با ژاپن در جزایری که مورد اختلاف این کشورهاست ما گاهی از اوقات طرف ژاپن رو می‌گیریم یا در ارتباط با مثلا چین با هنگ کنگ گاهی از اوقات هم ما در واقع مواضع دیگری می‌گیریم که نافی اتحاد استراتژیک نیست.»
بخشایش اردستانی گفت: «من احساسم این که در واقع آقای پوتین نمی‌خواهد درعمل علیه ایران اقدام کرده و یا ما را تحت فشار قرار دهد. آقای پوتین به خوبی می‌داند رهبر انقلاب اسلامی در خصوص کریدور زنگزور مواضع مشخصی دارد. روسیه به دنبال تنبیه ارمنستان به خاطر نزدیکی به غرب است»
اما حشمت الله فلاحت‌پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس دهم نوشت: «زنگزور، حمله پیش‌دستانه پوتین برای جلوگیری از احتمال شکل گیری کانال‌های ارتباطی دولت جدید ایران و آمریکا است. کاری که دو دهه پیش با حق ایران در رژیم حقوقی خزر انجام داد. او می‌داند به رغم سیاست شکست خورده نگاه به شرق، پیام اصلی انتخابات تنش زدایی با غرب و پایان وابستگی به شرق بود.»
روزنامه جمهوری اسلامی هم نوشت: «بعد از نیرنگ در خصوص برجام، کشاندن ایران به ماجرای اوکراین و همراهی با شیوخ جنوب خلیج فارس در زمینه انکار مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه ابوموسی و تنب‌های بزرگ و کوچک، اکنون روسیه برای زنگزور نقشه دارد.اول اینکه ایران نقش خود در مرتبط ساختن خاک آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان را از دست می‌دهد. دوم اینکه نقش مَفصلی ایران، بین ترکیه و آسیای مرکزی از بین خواهد رفت. سوم اینکه دالان زنگزور، نقش ایران در حمل و نقل بین شرق و غرب جهان را کاهش خواهد داد، زیرا این دالان، اهمیت استراتژیک مسیر «یک کمربند یک راه» را افزایش می‌دهد که بطور طبیعی مستلزم کاهش نقش ایران است.چهارم اینکه با احداث دالان «زنگزور»، ایران مسیر جایگزین خود به سمت اروپا را از دست خواهد داد و به جمهوری آذربایجان و ترکیه وابسته خواهد شد و پنجم اینکه با ایجاد دالان زنگزور، تعداد همسایگانی که با ایران مرز مشترک دارند
از ۱۵ به ۱۴ می‌رسد و این تغییر مهم در مرز، زیان‌های زیادی را به منافع ملی ایران وارد خواهد کرد.
بنابراین، دولت چهاردهم باید با قاطعیت در برابر طمع روسیه برای ایجاد دالان زنگزور بایستد و اجازه کوچک‌ترین تغییری در مرز‌های شمال غرب را ندهد. تخلفات روس‌ها در سال‌های اخیر و بدعهدی‌های آن‌ها در روابطشان با جمهوری اسلامی ایران نشان داد ما باید به سیاست «نه شرقی – نه غربی» برگردیم و از زیاده‌روی در اعتماد به روسیه پرهیز کنیم تا خنجر روس‌ها کند شود.»
نویسنده: نسیبه پیرایش
نظرات و تجربیات شما
