چرا نخستین دارنده ذخایر گازی دنیا کمبود گاز دارد؟

جای خالی فاز۱۱ پارس جنوبی در زمستان سخت ایران
عمده تولید گاز کشور، از میدان مشترک پارس جنوبی است، میدانی که توسعه آن به جز در بخش فاز ۱۱، تکمیل شده است. این فاز که مرزی‌ترین فاز این ابر میدان گازی با قطر به شمار می‌رود به نظر می‌رسد توسعه آن به دست عملکرد ضعیف مدیران شرکت ملی نفت ایران، طلسم شده است. در نهایت نیز دود این مشکلات در نهایت به چشم منافع ملی می‌رود.
در پاییز سال ۹۸ بود که بعد از خروج فرانسوی‌ها و چینی‌ها تصمیم گرفته شد شرکت پتروپارس به تنهایی توسعه فاز۱۱ را ادامه دهد. بعد از صدور مصوبات و تحویل کار‌ها و برگزاری مناقصات وانتخاب پیمانکاران اجرایی و… در نهایت جکت فاز۱۱ در خرداد ۹۹ نصب شد و دکل حفاری هم در آبان ۱۳۹۹ در فاز۱۱ بی مستقر شده و شروع به حفاری کرد. از آن زمان ۲۶ ماه یعنی ۸۵۰ روز گذشته است که ۱۶ ماه آن در دوره مسئولیت مدیران دولت جدید بوده است.
به گفته متخصصین فراساحل صنعت نفت، حفاری و تکمیل هر چاه دریایی پارس‌جنوبی به طور متوسط ۸۵ روز طول می‌کشد. براین اساس، تاکنون باید ۱۰ حلقه چاه در فاز۱۱ تکمیل و آماده تولید می‌شد. اما واقعیت این است که فقط دو حلقه چاه تکمیل شده و قرار است در هفته‌های آینده چاه سوم هم تکمیل شود! یعنی بطور میانگین حدود ۹ ماه زمان برای تکمیل و آماده کردن هرچاه!
این در حالی است که به گفته مطلعین همین دو چاه هم با استمداد کالا از دیگر بخش ها، تکمیل شده است.
اهل فن و خبرگان حفاری فراساحل می‌دانند صرف نزدیک به ۲ سال و چند ماه برای تکمیل فقط ۲ چاه به همراه حفاری بخشی از حفره‌های اولیه چند چاه دیگر، تاچه حد ناشی از سوءمدیریت و ناهماهنگی است که بخش زیادی از آن به ناپایداری و تزلزل شدید مدیریتی در شرکت پتروپارس به عنوان پیمانکار اصلی پروژه برمی گردد، که در این دولت تاکنون پنج مدیرعامل (مسعودی، موسوی، شکرچیان، قلاوند و در نهایت علیخانی) را به خود دیده است!
گذشته از وقت کشی بیژن زنگنه، وزیر نفت دولت یازدهم و دوازدهم در توسعه این فاز به بهانه‌های مختلف، برآورد شرایط کنونی این فاز نشان می‌دهد، تولید از آن تا پایان زمستان سال جاری بسیار بعید است. چرا که شناور لوله گذار و نصاب اوشنیک ۵۰۰۰ که وظیفه انتقال سکو فاز ۱۲ به فاز ۱۱ را داشته، حین انجام عملیات به دلیل اقدامات غیرتخصصی آسیب دیده و اکنون در شارجه امارات متحده عربی برای تعمیر لنگر انداخته است. در حین این اقدام غیرحرفه‌ای متاسفانه دست یکی از کارکنان روی عرشه قطع شده است.
این در حالی است که اوجی در تازه‌ترین اظهارنظر خود اعلام کرده است که تولید این فاز تا پایان زمستان در وهله نخست به ۱۴ میلیون مترمکعب می‌رسد. نیمه دوم دی ماه نیز رو به اتمام است و در صورتی که شرکت پتروپارس بپذیرد تا با شناور اچ. ال ۵۰۰۰ متعلق به شرکت صدرای قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) این نصب سکو را انجام دهد، شاید بتوان به تولید از فاز ۱۱ پارس جنوبی امیدوار بود.
فاز ۱۶ در انتظار لوله
۱۰ دی سال ۱۴۰۰، خط لوله فاز ۱۶ پارس جنوبی دچار آسیب دیدگی شد. همین آسیب دیدگی، قطع گاز این فاز را در پی داشت. هر چند در فروردین ماه امسال، شرکت نفت و گاز پارس خبر از ترمیم این خط لوله داد، اما طبق آخرین اطلاعات به دست آمده، شناور سیمستر، متعلق به شرکت تاسیسات دریایی که وظیفه لوله گذاری این فاز را بر عهده داشت، در موقعیت مربوطه در انتظار لوله است!
تصادمی که به ضرر مردم تمام شد…
بخش دیگری از این میدان گازی که طبق اظهارات کارشناسان سهم حدود ۷۰ درصدی در سبد گازی کشور دارد، که با چالش محدودیت تولید رو به رو است، فاز ۱۳ است. فروردین سال ۱۳۹۴، سکوی A فاز ۱۳ پارس جنوبی بر اثر برخورد شناور تجاری Alpine Eternity در بخش سکو و هشت حلقه چاه خود، دچار تصادم شد. در نتیجه این برخورد و آسیب، جریان گاز قطع شد و تعمیر این سکو و چاه‌های آن در اولویت شرکت نفت و گاز پارس به عنوان کارفرمای اصلی قرار گرفت.
کشتی که با سکوی فاز ۱۳ برخورد کرد، یک نفتکش سنگاپوری بود که هزینه‌های خسارت صدمه آن به سکو و چاه‌های موقعیت A فاز ۱۳ توسط یک شرکت بیمه انگلیسی بنام P&I club قبول شد. این شرکت بیمه‌ای پذیرفت تا هزینه ایمن سازی یک حلقه چاه زنده، عملیات آواربرداری سازه آسیب دیده و ساخت و نصب جکت جدید را به مبلغ ۷۶ میلیون یورو بپردازد.
این تصادم و آسیب دیدگی ۸ حلقه چاه این فاز، موجب شد تا تولید گاز بخشی از این فاز را که نزدیک به ۱۰ میلیون مترمکعب در روز است، از دست بدهیم.
البته یکی دیگر از فاز‌های پرحاشیه این ابر میدان گازی، فاز ۱۲ است که بررسی آمار موجود نشان می‌دهد تولید آن طی ۵ سال گذشته، نصف شده است.