پس از زاینده رود، ارومیه را هم دریابید!
وضعیت بی آبی کنونی که جان و زندگی میلیون ها ایرانی را تهدید می کند، فقط مختص انسان ها نیست، بی آبی جان دریاچه ها را هم تهدید می کند.
نسیبه پیرایش
این روزها شبکه های اجتماعی پر است از تصاویر غم انگیز دریاچه ارومیه که آخرین نفس های خود را می کشد و به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی فقط یک لایه بسیار نازک و پراکنده از آب در شمال آن باقی مانده و به سختی میتوان گفت آبی وجود دارد.
دریاچه ارومیه حالا عملا به یک دریاچه فصلی تبدیل شده است که تابستانها کاملاً خشک میشود و در زمستان و بهار، کمی آب در آن جمع میشود. اگر مدیریت منابع آب همچنان به همین منوال ادامه داشته باشد، از دریاچه فقط یک کویر نمک باقی خواهد ماند.
اما موضوع از جایی برای مردم منطقه حساسیت برآنگیز میشود که در خبرها میبینیم و می شنویم که آب دریای عمان را برای نجات زاینده رود از جنوب به مرکز کشور منتقل کردهاند. پروژه ای که پر هزینه بوده اما به سرعت اجرایی شده است.
گام نخست اجرای این پروژه؛ به گفته استاندار اصفهان، قطع مصرف صنایع منطقه به رودخانه زاینده رود از طریق اتمام گام(فاز) اول سامانه بزرگ انتقال آب دریای عمان به اصفهان بود که با اجرای حدود ۸۰۰ کیلومتر خط انتقال، ایجاد مخازن و ایستگاههای پمپاژ، شیرآلات و اتصالات مربوطه انجام گرفت و امکان انتقال ۷۰ میلیون متر مکعب آب دریا نمکزُداییشده(معادل کل مصرف صنایع بزرگ) به اصفهان فراهم شد.
این در حالی است که کارشناسان پیشبینی می کنند که با توجه به کاهش بارشها انتظار میرود که شرایط ارومیه در فصل پاییز هم بحرانی باشد. اما اینکه چه شد که کار دریاچه ارومیه به اینجا رسید، سیاست گذاری ناپایدار، مدیریت ناصواب، بی توجهی به نظر کارشناسان یا حتی آنچه امروز در شبکههای اجتماعی دهان به دهان میگردد، تعمد، دیگر موضوع بحث نیست. موضوع این است که آیا دریاچه را میتوان احیا کرد؟ سوالی ناامیدانه مثل اینکه بپرسید آیا مردهای زنده خواهد شد؟
احمدرضا لاهیجانزاده معاون محیط زیست دریایی و تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست پیش از این رهاسازی آب از سمت سدها بهسمت دریاچه در فصل تابستان را بهدلیل کاهش ذخایر آب شرب منتفی دانسته و گفته بود: در زمان حاضر سد بوکان، که یکی از سدهای اصلی تأمینکننده آب دریاچه است، حدوداً ۳۲۰ میلیون مترمکعب آب دارد، البته این عدد بهصورت روزانه تغییر میکند و ممکن است با اختلافی حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون مترمکعب جابهجا شود، اما در سال گذشته در همین تاریخ، سد بوکان بیش از ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب داشت؛ یعنی دو برابر مقدار فعلی. از این مقدار فعلی، حدود ۱۸۰ میلیون متر مکعب باید برای تأمین آب شرب شهر تبریز رهاسازی شود، همچنین برای آب شرب برخی شهرهای مسیر نیز تأمین آب شرب ضروری است، کنار شرب حقابهای هم باید برای کشاورزی در همان منطقه تخصیص داده شود. رودخانههای زرینهرود و سیمینهرود رودخانههای اصلی تأمینکننده دریاچه هستند اما امسال آنها نیز وضعیت بحرانی دارند.
تمام جلساتی که در استانداری آذربایجان غربی و ستاد ملی سازگاری با کمآبی برگزار میشود، صرفاً برای تأمین آب شرب است، بنابراین قطعاً در تابستان امسال، آبی بهعنوان حقابه برای دریاچه ارومیه اختصاص نخواهد یافت.»
کارشناسان راهکارهای متنوعی برای نجات دریاچه ارومیه پیشنهاد می دهند، از تغیییر الوگی کشت و جایگزینی محصولات کشاورزی پرآب با محصولات کم مصرف. اما همگی بر این باورند که اگر اقدامات جدی و هماهنگ در سطح ملی برای مدیریت منابع آب اتخاذ نشود، اگر جلوی روند خشکی گرفته نشود، دور از انتظار نیست که ارومیه کاملاً خشک شده و زیستبوم طبیعیاش نابود شود، با پیامدهای بسیار جدی برای محیط زیست و ساکنان منطقه.
از این رو درخواست همه اهالی آذربایجان از دولت محترم و همه مسوولان توجه جدی و با سرعت به موضوع دریاچه به ویژه پس از احیای زاینده رود است.
نظرات و تجربیات شما
