نقطه، سرخط!

نسیبه پیرایش
پس از آنکه ترامپ از موضع بالا و با تشدید تحریم‌ها مذاکره را عملا به سخره گرفت رهبری طی سخنانی چنین مذاکره‌ای را غیرعاقلانه توصیف کرد و بدین ترتیب بحث پیرامون مذاکره فعلا متوقف شده است. اما سوال مهم این است که حال که احتمال انجام مذاکرات یا رسیدن به توافق برای رفع تحریم‌ها به حداقل رسیده پزشکیان چه خواهد کرد؟
با اینکه بسیاری از رای دهندگان در شبکه‌های اجتماعی رئیس‌جمهور را دعوت به استعفا کردند اما مسعود پزشکیان در جریان سفر به استان کرمان و در واکنش به بیانات رهبری، با بیان اینکه «دیروز رهبری سخنان زیبایی داشتند» گفت: اقبال لاهوری شعری دارد که می‌گوید «مثل آئینه مشو محو جمال دگران، از دل و دیده فرو شوی خیال دگران/ در جهان بال و پر خویش گشودن آموز، که پریدن نتوان با پر و بال دگران/ آتش از ناله مرغان حرم گیر و بسوز، آشیانی که نهادی به نهال دگران.»
در این میان برخی صاحب‌نظران و مدعیان که از قضا انقلابی هم هستند، معتقدند که دولت پزشکیان با کار و تلاش و با استفاده از ظرفیت‌های درونی برای تحقق رشد هشت‌ درصدی می‌تواند یک پیروزی بزرگ را به ارمغان بیاورد. در مقابل برخی هم معتقدند که نمی‌شود تمام مشکلات فرهنگی و اجتماعی و سیاسی کشور را به آمریکا نسبت داد، اما نوبت به مشکلات اقتصادی که می‌رسد، تمام مشکل را مربوط به مدیریت داخلی دانست و تأثیر تحریم‌های گستردۀ آمریکا را انکار کرد آن هم در حالی که آمریکا در این زمینه قانون و دستورالعمل رسمی و علنی وضع کرده و آنها را به اجرا گذاشته است!
احمد زیدآبادی، فعال سیاسی در کانال تلگرامی خود نوشت: «به هر حال، نظام جمهوری اسلامی به دلایلی که همیشه مطرح بوده، تصمیم گرفته است که با دولت دونالد ترامپ مذاکرۀ رسمی و مستقیم نکند.
وی با طرح این سوال که «بحث اصلی، اما این است که پس از نفی مذاکره با آمریکا برنامه‌اش چیست؟» نوشت: آیا قرار است مذاکره با اروپا به طور جدی در دستور کار قرار گیرد و چنان سرعتی به آن داده شود که قبل از تاریخ انقضای بند‌های غروب برجام در مهرماه آینده، به توافقی با اروپایی‌ها دست یابد به طوری که مانع استفادۀ آنها از مکانیسم ماشه شود؟»
زیدآبادی نوشت: «اگر چنین باشد، توافق احتمالی لاجرم باید مورد رضایت آمریکا و همینطور اسرائیل هم قرار گیرد، چون اتحادیۀ اروپا توافقی که با مخالفت ترامپ و سران تل آویو رو‌به‌رو شود، بی‌فایده و فاقد اثر می‌بیند.مسیر دوم، نومیدی از توافق با اروپا و حرکت در جهت تغییر استراتژی هسته‌ای با تمام عواقب آن بخصوص آمادگی برای رویارویی نظامی است. اگر تصمیم بر این باشد، همانطور که مدیر مسئول کیهان تأکید کرده است، دیگر هیچکدام از حامیان مذاکره جایی در دولت نخواهند داشت.»
حمیدرضا جلایی پور هم در روزنامه هم‌میهن نوشت: «من ارزیابی تحلیل‌گران روابط بین‌الملل را قبول دارم که حاکمیت و دولت در ایران باید نشان دهند که به دنبال دیپلماسی و رفع عزتمندانه تحریم‌ها هستند. ایران با انجام چنین کنشی ضرر نمی‌کند؛ حتی اگر مانع‌تراشی‌های آمریکا-اسرائیل ادامه پیدا کند، باز حاکمیت در میان افکارعمومی ضرر نمی‌کند. من حتی موضع رهبری در سخنرانی اخیر در مخالفت با مذاکره با آمریکا را در چارچوب «دیپلماسی علنی» در برابر دولت ترامپ ارزیابی می‌کنم
و اینکه صداوسیما و نیروهای تندرو سیاسی این موضع رهبری را به‌ صورت مرامی در مخالفت با مذاکره تبلیغ می‌کنند؛ به نظر من، کاری در مخالفت با تقویت توان ملی است. اگر جمهوری اسلامی همچنان به مردم نشان دهد که به‌خاطر معیشت مردم به دنبال رفع تحریم‌هاست، هیچ ضرری نمی‌کند و مردم در بحران‌های بعدی بهتر با حاکمیت همراهی می‌کنند.
کثیری از نیروهای موثر جامعه به کفایت دیپلماسی حاکمیت در مقایسه با کشورهای همسایه باور ندارند و این به نفع توان ملی کشور نیست. این مشکل با حمله به دولت پزشکیان حل نمی‌شود. این مشکل شایسته است در سطح عالی نظام و با تصمیمات صریح در شورای‌عالی امنیت‌ ملی سامان یابد. دست حاکمیت در دیپلماسی علنی باز است؛ اما در محافل دیپلماتیک غیرعلنی دست دیپلمات‌های ما نباید بسته شود. اگر دست دیپلمات‌ها بسته نشود، سخنان مقام رهبری بخشی از کنشگری مذاکره/ معامله است. ولی اگر دست دیپلمات‌ها بسته شود، ایران در آینده بیشتر زیر فشار می‌رود و با تاخیر و موضع ضعیف‌تر ناچار خواهد شد امتیاز بیشتری بدهد.»
روزنامه اطلاعات هم نوشت: «این روزها شاهد رشد تورم به ویژه در بخش مواد خوراکی و برخی محصولات صنعتی و کشاورزی و سبد مصرفی خانوار هستیم. به همین نسبت بخش خدمات هم خود را مطابق تورم و حتی بالاتر از تورم هماهنگ کرده است. در بخش درمان و دارو هم شاهد کاهش تعهدات بیمه‌ای و افزایش سهم بیمار در هزینه‌های درمان هستیم.
نوسانات دلار و طلا هم چه درست و چه نادرست، سینگال‌های مثبتی به بازار و فضای کسب و کار نمی‌دهد و بودجه دولت هم همچنان کسری قابل توجهی دارد. حال که احتمال انجام مذاکرات یا رسیدن به توافقی برای رفع تحریم‌ها هم به حداقل رسید، بیش از هر زمان دیگری نیاز است تا دولت برنامه‌های خود را برای عبور از این وضع در شرایط تحریمی با روشنی و شفافیت تمام و بدون رودربایستی با جامعه در میان بگذارد و جامعه و فضای کسب و کار را از حالت انتظار و ابهام خارج کند.»