مسکو؛ متحد ایران یا ناظر محتاط؟
مواضع روسیه در ۱۰ روز گذشته نشان می‌دهد که مسکو اگرچه به‌صورت کلامی کنار ایران ایستاده، اما در عمل به استراتژی بازدارندگی نرم بسنده کرده است. جمله پوتین به عراقچی مبنی بر اینکه «تلاش می‌کنیم به مردم ایران کمک کنیم»، به خوبی منعکس‌کننده همین وضعیت است: وعده‌ای دیپلماتیک، بدون تعهد مشخص اجرایی.
مواضع روسیه در ۱۰ روز گذشته نشان می‌دهد که مسکو اگرچه به‌صورت کلامی کنار ایران ایستاده، اما در عمل به استراتژی بازدارندگی نرم بسنده کرده است. جمله پوتین به عراقچی مبنی بر اینکه «تلاش می‌کنیم به مردم ایران کمک کنیم»، به خوبی منعکس‌کننده همین وضعیت است: وعده‌ای دیپلماتیک، بدون تعهد مشخص اجرایی.
با ورود رسمی آمریکا به درگیری‌های ایران و اسرائیل، معادلات منطقه‌ای وارد مرحله‌ای تازه شده است. در این میان، یکی از مهم‌ترین پرسش‌های پیش‌روی تهران، نقش‌آفرینی روسیه است. آیا مسکو که سال‌هاست در قالب شراکت راهبردی با تهران همکاری دارد، در بزنگاه تاریخی فعلی نیز در کنار ایران خواهد ایستاد؟ یا سیاست محتاطانه‌اش به ناامیدی تهران ختم خواهد شد؟
در یکی از مهم‌ترین تحرکات دیپلماتیک هفته گذشته، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران، به مسکو سفر کرد تا موضع رسمی تهران را درباره حمله نظامی آمریکا و اسرائیل منتقل کند و انتظارات مشخص ایران را به اطلاع مقامات روسیه برساند.
بر اساس گزارش منابع رسمی، عراقچی در این سفر تاکید کرده: «ایران انتظار دارد روسیه به عنوان یکی از بازیگران اصلی و عضو دائم شورای امنیت، در مقابل تجاوزات آمریکا و اسرائیل موضعی قاطع اتخاذ کند.»
در این دیدار، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه خطاب به عراقچی گفته است: «ما تلاش می‌کنیم به مردم ایران کمک کنیم. موضع ما درباره تحولات اخیر از طریق وزارت خارجه اعلام شده است».
جمله‌ای کوتاه، اما معنادار که هم وعده کمک می‌دهد و هم از تعهد عملی مشخص فاصله می‌گیرد.
مواضع روسیه در قبال حملات اخیر علیه ایران در چند محور اصلی خلاصه می‌شود:
محکومیت ضمنی اسرائیل و آمریکا: سخنگوی وزارت خارجه روسیه حملات را خطرناک و تحریک‌آمیز توصیف کرده و مسئولیت مستقیم آمریکا در آن را مورد تاکید قرار داده است.
هشدار نسبت به پیامد‌های فاجعه‌بار: سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه تهدیدات نظامی علیه ایران را فاجعه‌بار خوانده و گفته این بحران باید از طریق دیپلماسی حل شود.
دعوت به خویشتنداری: مقامات روس بار‌ها اعلام کرده‌اند که هرگونه درگیری گسترده‌تر به ضرر کل منطقه است و باید از راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز حمایت کرد.
پرهیز از تعهد نظامی: با وجود مواضع لفظی، روسیه صراحتاً اعلام کرده که وارد درگیری نظامی مستقیم در حمایت از ایران نخواهد شد.
از سفر عراقچی و اظهارات بقایی تا پاسخ محتاطانه پوتین، همه چیز نشان می‌دهد که روسیه هم‌زمان در حال بازی در دو جبهه است؛ در ظاهر حامی ایران، اما در عمل بی‌میل به تقابل مستقیم با آمریکا و اسرائیل.
روسیه می‌تواند با استفاده از حق وتو در شورای امنیت و فشار دیپلماتیک بر رژیم اسرائیل، کمک قابل توجهی به ایران کند. اما تاکنون، چنین تحرک جدی‌ای در کارنامه اخیر مسکو دیده نشده است.
مواضع روسیه در ۱۰ روز گذشته نشان می‌دهد که مسکو اگرچه به‌صورت کلامی کنار ایران ایستاده، اما در عمل به استراتژی بازدارندگی نرم بسنده کرده است. جمله پوتین به عراقچی مبنی بر اینکه «تلاش می‌کنیم به مردم ایران کمک کنیم»، به خوبی منعکس‌کننده همین وضعیت است: وعده‌ای دیپلماتیک، بدون تعهد مشخص اجرایی.
در شرایط فعلی، تهران از مسکو انتظار دارد که فراتر از موضع‌گیری، وارد میدان عمل شود؛ اما هنوز معلوم نیست که کرملین مایل به پرداخت هزینه این حمایت است یا نه.
نظرات و تجربیات شما
