مساله نفوذ چگونه در کشور حل خواهد شد؟

نسیبه پیرایش
در جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، کشورمان بزرگترین ضربه‌ها را از جاسوسی و نفوذ متحمل شد، به خصوص در روز اول جنگ که جان‌های عزیز فرماندهان و دانشمندانمان هدف قرار گرفت. اما برای مقابله با نفوذ، تمرکز مسئولان بر نقش اپلیکیشن‌هایی، چون واتساپ متمرکز شد به طوری که در بحبوحه جنگ از مردم خواسته شد که واتساپ را از گوشی‌های خود پاک کنند. ارائه این درخواست از یک سو سوالاتی مثل اینکه آیا اسرائیل توانسته مستقیماً به اطلاعات طبقه‌بندی‌شده فرماندهان دست یابد؟ آیا یک «جاسوس دیجیتال» در جیب آنها حضور داشته؟ و… را مطرح کرد و از سوی دیگر این تصور را ایجاد کرد که در زمینه پیدا کردن حفره‌های امنیتی و ضعف‌های موجود به نحوی ساده‌نگری شده و شاهد تخفیف قضیه هستیم!
در این باره رویداد ۲۴ نوشت: «این نگرانی جدی را می‌توان در واکنش معنادار و قابل تامل دختر سردار شادمانی به وضوح دید. او در واکنش به اظهارات اخیر سردار جلالی درباره نقش واتساپ با تاکید بر اینکه «مسئله فراتر از واتساپ است» نوشته که نباید با برجسته‌کردن فقط یک اپلیکیشن، اصل مساله جاسوسی فراموش شود. او خواستار شناسایی عوامل انسانی نفوذی شد که ممکن است مسیر لو رفتن اطلاعات را هموار کرده باشند.
استقبال گسترده از واکنش او در فضای مجازی و رسانه‌ای شاهدی بر این مدعا است که دغدغه جدی جامعه ساده گرفتن مساله امنیتی کنونی و عدم رفع آن است. استوری دختر سردار شادمانی نشان می‌دهد که علاوه بر عموم مردم، جامعه نخبگانی امنیتی کشور هم از پاسخ‌های ساده‌سازی‌شده قانع نشده‌اند.»
روزنامه‌های اصلاح‌طلب در ایران این رویه را راهی برای پوشاندن ابعاد عمیق‌تر نفوذ اطلاعاتی تلقی کردند و در مقابل، رسانه‌هایی مثل کیهان و وطن امروز، با تاکید بر مخاطرات استفاده از ابزار‌های ارتباطی بیگانه، خواستار قطع کامل دسترسی فرماندهان به اینترنت و پیام‌رسان‌ها شدند. در این بین برخی هم مثل محمدجواد لاریجانی تبر را به ریشه زده و خواستار اعمال محدودیت‌های بیشتر اینترنتی شدند.
رسانه‌های بین‌المللی، اما موضوع را کلان‌تر دیده و به ابعاد دیگر نفوذ اطلاعاتی نیز اشاره دارند. مثلا نیویورک‌تایمز از «ترکیبی از جاسوسی انسانی، رهگیری سیگنال‌ها و همکاری برخی منابع منطقه‌ای» برای این عملیات‌ها نوشت.
اما به دلیل اهمیت موضوع، مجلس شورای اسلامی هم در همان روزها وارد عمل شد و طرح تشدید مجازات جاسوسان را تصویب کرد؛ طرحی که دایره وسیع و جدیدی برای جاسوسی، افساد فی الارض و مجازات اعدام در نظر می گیرد.
هر چند این طرح مورد اعتراض افراد و گروه‌های مختلف قرار گرفت. از جمله ۵۷ تن از اساتید حقوق، وکلا و حقوقدانان کشور با انتشار بیانیه‌ای هشدار دادند که این طرح، فاجعه‌ای بزرگ برای نظام قضایی و اصول قانون‌گذاری کشور رقم خواهد زد.
آن‌ها در این بیانیه نوشتند: «نقض اصول متعدد قانون اساسی و بدیهیات شرعی و اصول بنیادین حقوقی مانند اصل قانونی بودن جرم و مجازات، قاعده شرعی قبح عقاب بلابیان، قاعده شرعی احتیاط در دماء، اصل تناسب جرم و مجازات، اصول دادرسی منصفانه، اصل تساوی مجازات‌ها و… در متن طرح فوق، نشان دهنده تصویب شتاب‌زده طرحی است که در صورت تأیید نهایی، فاجعه‌ای بزرگ را رقم خواهد زد.» حالا اما خبر می‌رسد که این طرح به دلیل ابهامات از سوی شورای نگهبان به مجلس ارجاع شده است. اما به جز اعلام خبر تصویب و ارجاع این طرح مردم همچنان منتظر گزارش مسوولان درباره چگونگی نفوذ جاسوسان اسرائیل در داخل کشور و تقصیر و قصور مقامات و مسئولان در طول جنگ هستند تا بلکه یک نفر خیالشان را بابت مسدود شدن همه راه‌های نفوذ دشمن راحت کند. اما صد دریغ و افسوس! به قول زیدآبادی گویی از نگاه برخی نهادهای مسئول اصلاً اتفاق خاصی رخ نداده که نیاز به تحقیق داشته باشد!
برخی به گونه‌ای حرف می‌زنند که انگار ترور ناگهانی و همزمان بالاترین مقام‌های نظامی و متخصصان هسته‌ای یک امر عادی و معمول بوده است! گویی چند مهاجر افغان و اپلیکیشن واتساپ مسئول این فاجعه بوده‌اند و با اخراج و مسدود کردن آنها مشکل حل می‌شود!