قافیه که تنگ آید شاعر به جفنگ آید؟!

نسیبه پیرایش
در گیر و دار مذاکره با امریکا و در حالی که کشور به وحدت و پرهیز از حاشیه‌سازی نیاز دارد، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در طول یک هفته، مجبور به دو بار عذرخواهی به خاطر پخش برنامه‌های حاشیه‌ساز شد.
بار اول و در کمتر از یک هفته پس از سفر تاریخی وزیر دفاع عربستان و احتمال بهبود روابط ایران عربستان، صداوسیما در برنامه محسن افشانی، وزیر امور خارجه عربستان را مورد تمسخر قرار داد و ضمن یک مصاحبه خیالی به تکرار مواضع تفرقه افکنانه پرداخت. هر چند شبکه نسیم بابت پخش این برنامه‌ عذرخواهی کرد اما این باعث نشد تا جلوی برنامه‌های مغرضانه و تفرقه‌افکنانه گرفته شود و دومین بار شبکه یک سیما یک برنامه از پیش ضبط شده با محتوای توهین به عقاید اهل سنت پخش کرد. در پی این اقدام رسانه ملی ناگزیر به عذرخواهی و توضیح و عزل ۸ نفر از عوامل برنامه شد.
اما با توجه به اینکه در کارنامه صدا و سیما فراوان از این موارد سراغ داریم، ظاهرا باید پذیرفت که بر خلاف آنچه پیش از این تصور می‌شد، صداوسیما دچار اشتباهات فردی و سهوی نیست بلکه به نظر می‌رسد تعمدی برای برهم زدن آرامش مردم و کشور در این سازمان به چشم می‌خورد. چنانکه پیش از این نیز سعید محمد فرمانده پیشین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در توئیتی اشاره کرده بود که: «‏عزیزان امنیتی؛ اگر دنبال نفوذ می‌گردید بهتر است آمر و تولید کننده ویدیوی توهین آمیز به مقامات عربستان در صدا و سیمای جمهوری اسلامی را شناسایی و تحت پیگرد قرار دهید. عادی نیست که هر وقت روابط عربستان با ایران بهبود می‌یابد برخی در مسیر خواست اسرائیل یا سفارت عربستان را به آتش می‌کشند و یا با انتشار مطالب توهین آمیز سعی در ادامه پروژه ایران هراسی دارند.»
در واکنش به این اقدامات رسانه ملی رویداد ۲۴ نوشت: «با وجود این اقدام و با توجه به تکرار چنین مواردی در رسانه ملی که شائبه‌های انتصاب آن به یک گروه سیاسی خاص را تقویت می‌کند همچنان این نگرانی وجود دارد که متهمین اصلی این رسوایی با قربانی کردن چند مدیر و تشکیل پرونده برای عوامل برنامه بتوانند این بار نیز صندلی خود را حفظ کرده و به زودی رسوایی دیگری در رسانه‌ای که از محل بودجه عمومی اداره می‌شود به راه بیفتد. کما اینکه این قبیل اقدامات مشکوک بی سابقه نبوده و پیش از این با عزل مدیران خطای موجود در سازمان اصلاح نشده است.
گفتنی است پیمان جبلی اخیرا طی حکمی جواد رمضان نژاد مدیر سابق شبکه پنج را که در سال ۱۳۹۸ به علت ارتکاب عوامل یکی از برنامه‌های آن شبکه به همین جرم توسط علی عسکری رئیس پیشین برکنار شده بود به ریاست سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی(ساترا) منصوب کرده‌است!»
ابراهیم فیاض هم معتقد است:«وقتی کسی ضیق معرفتی داشته باشد، روی به پرخاشگری می‌آورد. امروز صداوسیما نمی‌داند در جهان و حتی داخل ایران چه خبر است. اصطلاح معروفی است که می‌گوید «قافیه چو تنگ آید – شاعر به جفنگ آید. متأسفانه صداوسیما ساختار تئوریک و معرفت ‌شناسی ندارد بنا بر این رو به ساختن برنامه‌هایی می‌آورند که بحث برانگیز است؛ به اعتقاد من اگر اصلاح نشود اوضاع حاد خواهد شد. امروز کشور در مذاکرات جهانی حضور دارد، اما واقعا صداوسیما چقدر می‌تواند در این فضا حاضر شود و کار رسانه‌ای را جلو ببرد؟ این خلاء خطرناک است. فرض کنیم مذاکرات موفق شود، صداوسیما چقدر می‌تواند از وارفتگی اجتماعی جلوگیری کند؟ معتقدم صداوسیما، خودش را دچار بحران می‌کند که پیامد این بحران هم خودش دچار فروپاشی می‌شود و هم در کشور خلاء ارتباط – رسانه‌ای می‌شود. نقش رسانه در مهندسی افکارعمومی و پیشبرد اهداف کشور در حوزه دیپلماسی عمومی بر کسی پوشیده نیست لذا وقتی رسانه ملی دست فرمانی متعارض با دولت و سیاست‌های کلان کشور داشته باشد، نه تنها باری از روی دوش دستگاه سیاست خارجی در این مقطع حساس بر نمی‌دارد، بلکه هزینه‌هایی را برای کشور و نظام می‌تراشد که شاید جبران آن سخت و حتی امکان ناپذیر باشد.»
امروز قریب به اتفاق فعالان سیاسی و اقتصادی با دیدگاه‌ها و سلایق گوناگون در این نکته به وفاق رسیده ‍‌اند که بر بهبود اوضاع اقتصادی ایران در گرو ایجاد گشایش‌های دیپلماتیک در دو سطح همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی است از این رو نظام در مسیر تنش‌زدایی با آمریکا و کشور‌های همسایه حرکت می‌کند، اما برنامه‌هایی از صدا و سیما پخش می‌شود که شائبه عبور این رسانه از چارچوب‌های نظام را به ذهن تداعی می‌کند.
در نتیجه این سوال مهم مطرح می‌شود که سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی چه هویتی دارد؟ به نظر می‌رسد در برهه واقعا حساس کنونی این سوال نیاز به پاسخ سریع و صحیح از سوی مسئولین نظام را دارد.