شوک انتخاب وزرا و استعفای ظریف!

یکی از مهم‌ترین نکاتی که توجه منتقدان به لیست وزرای پیشنهادی را جلب کرد حضور پر تعداد وزرای بالای ۶۰ سال در فهرست کابینه بود. هر چند که بارها در جریان رقابت‌های انتخاباتی بر جوانگرایی تاکید شده بود اما بررسی سن ۱۹ وزیر پیشنهادی حکایت از آن دارد که میانگین سنی این کابینه نزدیک به ۶۰ سال است. علاوه بر این منتقدان معتقدند که این کابینه مورد انتظار کسانی که به پزشکیان رای داده و خواستار تغییر در وضعیت گذشته بودند، نیست.
همزمان با این انتقادها برخی لیست مذکور را محصول تقسیم جناحی دانستند. آنها همچنین حضور سه وزیر دولت سیزدهم در لیست را به معنی ادامه راه دولت قبل قلمداد کردند.
جلیل رحیمی جهان آبادی، نماینده سابق مجلس با انتقاد از کابینه پیشنهادی مسعود پزشکیان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «آقای رئیس جمهور ۸ وزارتخانه به اصولگرایانی که مقابل شما و ما ایستادند و به شما رای ندادند رسید. یک وزارتخانه به اهل سنت که با همه وجود شما و جنبش اصلاحات را یاری نمودند؛ نرسید. کجای این کابینه وفاق ملی است؟ ما مگر بخشی از ملت ایران نیستیم.»
جواد امام سخنگوی جبهه اصلاحات ایران نیز به جمع منتقدان کابینه پزشکیان پیوسته است. او در توییتر نوشت: «اگر قرار بر ادامه سکانداری نظامیان و شبه‌نظامیان بر سیاست و عدم تغییر رویکردهای امنیتی نسبت به فعالین سیاسی داخل نظام بود، چه ضرورتی به برگزاری انتخابات و تحمیل این همه هزینه به کشور و بازی با روح و روان مردم و به‌ویژه جوانان بود؟»
سعید شریعتی هم در اعتماد نوشت: «اگر نمایندگان ۶۰ درصدی که در انتخابات شرکت نکرده‌اند در دولت حضور داشتند، آن وقت می‌شد گفت که گرایش‌های مختلف مردمی در دولت بازتاب پیدا کرده‌اند. حتی در این صورت هم اطلاق عنوان دولت وفاق ملی، چندان کاربردی به نظر نمی‌رسد. اینکه علی‌آبادی و خطیب از دولت رییسی، نوذرپور از دولت احمدی‌نژاد و افراد دیگری را از دولت روحانی و دولت خاتمی برداشته و در هم ادغام کنیم، ملغمه بی‌نتیجه‌ای می‌شود که نتیجه آن ۶ ماه بعد، اعتبار دولت و رییس‌جمهور را کاهش می‌دهد.
۵۰ سال است که در جمهوری اسلامی دولت تشکیل شده، لازم نیست چرخ از ابتدا اختراع شود. می‌دانم اگر موانع اصلی در مسیر پزشکیان نبود، دولتی در تراز ایده‌ها و برنامه‌های اصلاح‌طلبانه مدنظرش تشکیل می‌داد.
موانعی چون قانون نحوه انتصاب افراد در مشاغل حساس مصوب ۱۴۰۱ که نیروهای امنیتی و اطلاعاتی را حاکم بر گزینش دولت می‌کند، خلاف بین اختیارات و حقوق رییس‌جمهور و مخالف مسلم رای مردم است.اما این قانون وجود دارد و رییس‌جمهور هم ناچار به پیگیری آن است. در ادامه هماهنگی‌های لازم با رهبری و مجلس هم باید صورت بگیرد. این نحوه تشکیل کابینه چندان با اصول دموکراتیک همخوان نیست. اینکه هر فرد دارای نفوذی، نقشی در ترکیب کابینه داشته باشد به شکل‌گیری دولت کارآمد لطمات جدی وارد می‌سازد.»
البته برخی نیز با حمایت از رئیس‌جمهور، از چینش کابینه با توجه به محدودیت‌ها و ظرفیت‌های دولت پشتیبانی کردند. مثلا محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر رئیس جمهور در دولت خاتمی در صفحه توییتر خود نوشت: «پزشکیان بعد از معرفی اعضای دولت، مظلوم قرار گرفته. کابینه ای با اکثریت وزرای اصلاح طلبِ پر سابقه، تعدادی جوان، معاونت زنان مقبول. یادمان هست که این وزرا باید از تند ترین و افراطی ترین مجلس رأی اعتماد بگیرد. و یادمان هست که در قانون اساسی قدرت تقسیم شده است. پزشکیان قرار نبود دعوا کند که مردم هم‌خسته از دعوا شده اند. من به همین دلیل بدون توجه به خصوصیات وزرا معتقدم باید از کابینه پزشکیان دفاع کرد»
احمد زیدآبادی فعال سیاسی اصلاح طلب هم در کانال تلگرامی خود نوشت: «ترکیب کابینه بدین صورتی که به مجلس معرفی شده است، با توجه به اهدافی که آقای پزشکیان برای خود اعلام کرده، به قول امروزی‌ها دارای دو یا سه «باگ» اساسی است. با این حال، این در حوزۀ حقوق رئیس دولت است که همکاران خود را انتخاب کند. نامناسب بودن برخی همکاران رئیس جمهور در درجۀ نخست، مشکل خود است. اگر او واقعاً فکر می‌کند که با برخی از این افراد می‌تواند کار کند، دلیلی ندارد که ما کاسۀ داغ‌تر از آش شویم! در دنیا معمولاً دست رؤسای دولت برای انتخاب همکاران خود کاملاً باز است. از طرفی مردم هم خیلی خود را درگیر انتخاب نوع همکاران رئیس‌جمهور نمی‌کنند و مطالبات خود را از کلیت دولت طلب می‌کنند. آنچه فعلاً برای ما اصل است، عمل دولت به تعهدات خود برای پایان دادن به این وضعیت نابسامان است. باقی قضایا فرع بر این است.»
محمدجواد آذری جهرمی با انتشار عکسی از خود و ظریف نوشت: «شهادت می‌دهم که # برای_ایران از خود و خانواده‌اش گذشت؛ خار چشم صهیونیستهاست و آمریکا تحریمش کرد تا اثرگذاریش برای ایران را بکاهد؛ چرا باید با خودتحریمی، ایران از خدماتش محروم شود؟»
مینو خالقی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دکتر ظریف دیشب برای گزینه پیشنهادی وزارت کشور جنگید و توفیقی نیافت. امشب اعلام عدم حضور در کابینه نمود تا مسئولیت انتخاب‌هایی که به او و کمیته ها ارتباطی نداشت بر دوشش نباشد. نمیدانم رئیس‌جمهور بر حضورش اصرار می ورزد یا نه؟ اما پاسخ این میزان تلاش و میهن دوستی این نبود!»
اگر به شرایط امروز کشور نگاه منصفانه‌ای داشته باشیم و محدودیت‌های موجود در ساختار قدرت و تنوع انتظارات را در نظر بگیریم، شاید که هر کدام از ما هم به جای دکتر پزشکیان بودیم تصمیمی بهتر از این نمی‌توانستیم بگیریم. اما با توجه به نگاه توام با بی‌اعتمادی مردم نسبت به دولت و حکومت، شاید انتخاب پزشکیان به عنوان رئیس‌جمهور در انتخابات اخیر، آخرین فرصت مردم بود به حکومت تا به اصلاح رویکردهای گذشته در اداره امور کشور بپردازد، اگر آنچه را که مردم به آن امید بسته‌اند محقق نشود، شاید دیگر نتوان راه نجاتی جست.

نویسنده: نسیبه پیرایش