سیاست نفرت
طعنه به حسن روحانی و دولتش در بیشتر سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های ابراهیم رئیسی آن هم پس از گذشت دو سال از دوره چهار ساله ریاست جمهوری‌اش باعث بهت و حیرت است. وقتی خزانه را تحویل گرفتیم خالی بود یا اقتصاد را به برجام گره نزدیم یا بدون برجام توانستیم به عضویت بریکس یا شانگهای در بیاییم یا نفت را بفروشیم، تنها بخشی از این کنایه‌هاست.
این روش گرچه در ماه‌های اول ریاست جمهوری مورد استقبال قرار می‌گرفت اما حالا مورد انتقاد کارشناسان است. هر چند این انتقادها هم چاره‌ساز نیست و این معضل اکنون علاوه بر وزرا به مجریان صدا و سیما هم سرایت کرده است. اظهارات یک مجری سیما در خصوص سفر قاضی‌زاده‌هاشمی به کانادا از نمونه‌های اخیر است. هر چند پس از چند روز رییس سازمان صدا و سیما از این برخورد پوزش خواست اما هنوز یک هفته نگذشته بود که رفتار بسیار بدتری را این‌بار علیه حسن روحانی مرتکب شدند و این نشان داد که خط مشی همچنان همان خط مشی ابراهیم رئیسی است.
عباس عبدی در این باره نوشت: «حرف‌هایی که علیه آقای روحانی زدند، حتی اگر علیه یک فرد عادی هم زده شود موجب تأسف و حتی مجازات شدید است، چه رسد علیه کسی که ۸ سال رییس‌جمهور همین نظام بوده است و چند دهه در بالاترین سطح سیاسی و امنیتی و… این ساختار مسوولیت داشته و اکنون نیز عضو خبرگان رهبری همین حکومت است. اصولا باورکردنی نیست که تا این حد بی‌محابا علیه دیگران و مقامات سیاسی که کمابیش نمایندگی جامعه را داشته‌اند، حرف زده شود و کسی هم پاسخگو نباشد.
مساله فقط حفظ حرمت و شخصیت افراد نیست، گرچه این موضوع مهمی است، ولی مهم‌تر این است که پیام این رفتار به مردم چیست؟ اینکه با این همه سیاست‌های نظارتی و فیلترهای تنگ و بسته، کسانی را معرفی می‌کنند که مردم به آنها رای دهند، ولی جاسوس و خائن از آب در می‌آیند. خب چه تضمینی وجود دارد که مسوولان دیگر چنین نباشند؟ هنگامی که کسانی در این سطح از مدیریت کشور را به نفوذ متهم می‌کنید و هر چه توهین دارید نثار آنان می‌کنید، این پیام روشنی به مخاطب و مردم است که صدر و ذیل افراد را در معرض اتهام قرار می‌دهد آیا اجرای چنین سیاستی محصول نفوذی‌ها نیست؟ اگر هر چهار رییس‌جمهور گذشته هر کدام به دلیلی مطرود شده و مساله‌دار معرفی می‌شوند، چه دلیلی دارد که بعدی‌ها چنین نباشند؟ اصلا چرا باید در چنین ساختاری در انتخابات مشارکت کرد و رای داد؟»
دکتر کیومرث اشتریان استاد دانشکاه تهران هم در روزنامه شرق نوشت: «اصولگرایی از هراسی عقیدتی آغاز و به بدبینی و گسست سیاسی گرفتار شده است. این هراس پیامد دیگری هم داشته و آن تبدیل امر سیاسی به «ایدئولوژی سیاسی نفرت» است. فعالیت سیاسیِ «اصولگراییِ انقلابیِ هراسان» در ابراز تنفر به خودی‌ها جلوه می‌کند.
برای برخی از اینان، تنفر به مثابه امر سیاسی ابتدا و در گام نخست نه اسرائیل و آمریکا و سلطنت‌طلبان بلکه اصولگرایان سنتی، قالیبافی‌ها و اصلاح‌طلبان را آماج قرار می‌دهد. در جهان تسنن، این پدیده روانی توسط «ابن تیمیه» به قالب یک «نظریه سَلَفی دینی» در آمده است. برخی از آنان عامه مسلمانان را به کوچک‌ترین و ساده‌ترین دلایل، تکفیر کرده و جان و مال و نوامیس هر مسلمانی را که در نزدیکی آنان زندگی می‌کند تهدید می‌کنند.
البته تکثر فقهی و سنت اجتهاد شیعی سبب شده است که چنین گرایش‌هایی کمتر بروز و ظهور یابند اما از منظر جامعه‌شناسی سیاسی حکایت همچنان باقی است. خودِ تحقیرشده و سرکوب شده به «ناخودآگاه سیاست» و «سوپرایگو» تبدیل شده و از هر دو سو تنفر روانی را دامن زده است:
یکی هراس اصولگرایی و دیگری تحقیر مدنی. در مجموع می‌توان گفت که مسئله را خیلی ساده گرفته‌ایم.
اگر چارچوب تحلیلی را عوض کنید و قدری به روان‌شناسی سیاسی نظر کنید، مشکل را به گونه‌ای دیگر در می‌یابید. «ایدئولوژی سیاسی نفرت» یک حالت روانی است که دامن همه را می‌گیرد و سبب می‌شود تا هجوم عقرب‌های نفرت از هر سو روانه شود: از پرده‌دری خودی‌ها تا فحاشی معترضان. در پیامد، کشور به اسارت «اقلیت‌هایی با عصبیت روانی» گرفتار می‌شود و در هنگامه‌های ملی، از دفاع از سرزمین ناتوان می‌شویم؛ چون در عصبیت‌های روانی، مبارزه با خودمان را در اولویت قرار داده‌ایم ترکیب هراس با خرافات سیاسی- عقیدتی کشور را به سوی تفرقه، به سوی توهم در سیاست خارجی و در یک کلام به سوی گمراهی سیاسی می‌برد.»
نظرات و تجربیات شما
