رویای خانه‌دار شدن مستأجران با سرمایه‌های خرد؟

بازار مسکن در سال‌های اخیر به‌دلیل رشد فزاینده قیمت‌ها، کاهش توان خرید خانوارها و افت قدرت تسهیلات بانکی، به یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های اقتصادی جامعه تبدیل شده است.
بسیاری از مستأجران که تا چند سال پیش در اندیشه خانه‌دار شدن بودند، امروز دیگر خرید حتی یک واحد کوچک را دست‌نیافتنی می‌دانند. در چنین شرایطی، اجرای طرح‌های نوین تأمین مالی مانند «فروش متری مسکن در بورس» می‌تواند کورسوی امیدی برای احیای رؤیای خانه‌دار شدن باشد.
با این حال، کارشناسان تأکید دارند که این طرح هنوز به مرحله اجرایی نرسیده و در صورت تصمیم به اجرای قطعی آن، ابتدا باید تمامی ابعاد حقوقی و نظارتی آن تدوین و نهایی، تا از بروز مخاطرات احتمالی در آینده جلوگیری شود.
در همین زمینه، رسول قربان‌نژاد کارشناس ارشد بازار مسکن با اشاره به فروش متری مسکن در بورس اظهار کرد: در گذشته وزارت اقتصاد ظرفیت عرضه متری مسکن در بورس کالا را ایجاد کرد اما این طرح به مرحله اجرایی نرسید. هرچند دستورالعمل خرید و فروش متری نهایی شده بود، اما فاز عملیاتی آن شکل نگرفت.
وی افزود: باید توجه داشت که بازار مسکن در ایران با کشورهای دیگر تفاوت دارد، زیرا مسکن به ذات کالایی ناهمگن است و هر واحد ویژگی‌های متفاوتی از نظر متراژ، طبقه، موقعیت و سایر پارامترها دارد. علاوه بر این، به دلیل ماهیت تورمی اقتصاد کشور، سازندگان با چالش‌های متعددی در اجرای پروژه‌ها روبه‌رو هستند و این مسئله ریسک عدم اجرای تعهدات را افزایش می‌دهد.
کارشناس ارشد بازار مسکن در پایان خاطرنشان کرد: در صورتی که یک سازوکار حقوقی و نظارتی دقیق برای اجرای این طرح در بورس کالا تعریف شود، می‌تواند به افزایش نقد شوندگی بازار مسکن کمک کند؛ اما پیش از اجرای چنین طرحی، لازم است سایر چالش‌های ساختاری بازار مسکن برطرف شود.
بر اساس این گزارش، کارشناسان بازار مسکن معتقدند که اگر دولت و بازار سرمایه با همکاری یکدیگر بتوانند چارچوبی شفاف برای اجرای طرح فروش متری مسکن طراحی کنند، این طرح می‌تواند علاوه بر جذب نقدینگی سرگردان، به تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و تسهیل دسترسی خانوارها به بازار مسکن نیز کمک کند.
در نهایت، به نظر می‌رسد در شرایطی که فاصله میان درآمد خانوار و قیمت مسکن روزبه‌روز در حال افزایش است، احیای طرح‌هایی مانند فروش متری مسکن، می‌تواند مسیر تازه‌ای برای بازگرداندن امید به بازار مسکن باشد؛ البته به شرط آنکه پیش از هر اقدام عملی، سازوکار اجرایی دقیق، شفاف و قابل نظارتی برای آن تدوین شود.