روند اقناع کشاورزان صورت نگرفته است دریاچه ارومیه این‌گونه خشکید
روند اقناع و تسهیلگری تغییر الگوی کشت کشاورزی و باغداری در زمینهای اطراف دریاچه ارومیه صورت نگرفته است.
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه گفته است نزدیک به ۷۳ هزار حلقه چاه غیرمجاز در حوزه دریاچه ارومیه وجود دارد که مسدودی هر حلقه چاه غیرمجاز، مستلزم پیگیری‌های مطول و کند از طریق رویه‌های قضائی و انتظامی‌است.
باوجوداین، ۵۷ درصد مصرف آب چاه‌های مجاز، غیرمجاز و حقابه کشاورزان سدهای حوزه دریاچه ارومیه، صرف کاشت و برداشت سه محصول، «سیب‌درختی، یونجه و چغندرقند» می‌شود. فارغ از میزان مصرف آب در شهرهای آذربایجان‌غربی برای تولید محصولات کشاورزی، آنچه بیش‌ازهمه شهروندان و کشاورزان منطقه آذربایجان‌غربی را در سال‌های کم‌آبی و گرم بیش‌ازپیش نگران کرده، عدم حمایت مدیران ارشد کشور از تغییرات در ساختار کشاورزی منطقه است.
کشاورز آذربایجانی پس از ۷ ماه تلاش و کوشش مستمر برای تولید محصول سیب‌درختی و سایر محصولات کشاورزی، در اوایل پاییز به‌دلایل عدیده‌ای مجبور است محصول تولیدی خود را به ثمن بخس به بنکداران و سلف‌خران میوه بفروشد.
افشین و فرشاد دهری، دو برادر، از خریداران سیب زیر درختی از کشاورزان براین باورند که هزینه‌های تولید سیب‌درختی، در طول دوره کشت و برداشت، تکافوی هزینه‌های کشاورزان را نمی‌دهد.
آنها از ابتدای تابستان تا اواخر زمستان با اجاره زمین، محصولات باغی کشاورزان را براساس قیمت تعیین‌شده از سوی شرکت‌های کنسانتره میوه در شهرهای ارومیه، خوی و سلماس جمع‌آوری و سپس برای تولید کنسانتره به کارخانه‌ها عرضه می‌کنند.
سیب‌درختی که هزینه تولید آن برای کشاورزان و باغداران منطقه در هر کیلو قریب ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان می‌شود، هم‌اینک به‌شکل سیب زیر درختی و ضایعات با قیمت پنج هزار تومان و گاهی کمتر خریداری و با سود اندکی به تولیدکنندگان آب‌میوه ارائه می‌شود.
در سال جاری به‌دلیل افزایش ناگهانی دستمزد کارگران فصلی، سبد میوه، پوشال، عملیات سورتنیگ و انبارداری سردخانه‌ها، محصولات سیب‌درختی منطقه، به‌جای عرضه به بازارهای داخلی و خارجی و دپو در سردخانه‌ها، سر از کارخانه‌های کنسانتره میوه درآوردند. ازاین‌رو، برخی از کشاورزان که نقدینگی لازم را نداشتند، مجبور شدند سیب‌درختی مرغوب و نامرغوب را بدون تفکیک و بسته‌بندی در سبدها، به‌صورت فله‌ای از طریق بنکداران میوه به کارخانه‌های نسانتره بفروشند.
برادران دهری، هر روز بین ۳ تا ۱۰ کامیون ۱۰ تن سیب‌درختی را به کارخانه‌های استان عرضه می‌کنند.
«هدایت محمودی»، یکی دیگر از خریداران سیب‌درختی، براین باور است که بخش عمده آب چاه‌های منطقه صرف کاشت و نگهداری سیب‌های درختی می‌شود، به‌خصوص که در تابستان سال جاری به‌دلیل شدت گرما برخی از باغداران مجبور شدند افزون بر حقابه خود از منابع آبی دیگر برای درختان سیب هزینه کنند.
لذا با احتساب هزینه‌های کارگری، سم‌پاشی، حقابه آب، کود، برداشت سیب، هزینه سردخانه، پوشال، سبد و سورتینگ، ادامه کار تولید سیب‌درختی و باغداری صرفه اقتصادی ندارد؛ ازاین‌رو، برخی باغداران با وجود زحمات متحمل‌شده برای کاشت و داشت درختان میوه در پی تغییر الگوی کشت درختان میوه هستند.
به‌گفته هدایت محمودی، از سلف‌خران میوه، تاکنون دو هزار و ۸۰۰ تن انواع سیب سفید و قرمز به‌عنوان سیب زیر درختی به کارخانه‌های تولید کنسانتره در منطقه آذربایجان‌غربی ارسال شده است.
«فرشاد دهری»، تولیدکننده محصولات کشاورزی و فروشنده سیب‌درختی نیز بر این باور است که: «الگوی کشت محصولات باغی آب‌بر از جمله سیب‌درختی باید در منطقه تغییر یابد؛ چراکه در دهه ۵۰ باغات منطقه را بیشتر درختان زردالو، بادام، سنجد، انگور و گردو تشکیل می‌داد که درنهایت حجم کمتری از آب چاه‌ها و سدها صرف کاشت و داشت آنها می‌شد.
درحالی‌که برای نگهداری و داشت سیب‌درختی، از خردادماه که امکان آبیاری برای باغداران و کشاورزان از طریق سدهای استان تأمین می‌شود، به حجم منابع آبی زیادی در منطقه نیاز دارند که ناخواسته بر کاهش وسعت و ارتفاع دریاچه ارومیه تأثیرگذار است.» بی‌توجهی کشاورزان و مدیران کشاورزی منطقه در سال‌های اخیر به موضوع احیای دریاچه ارومیه، با تداوم اقدامات کشاورزان برای توسعه باغ‌های میوه اطراف دریاچه، منجر به کاهش ارتفاع و حجم حوضه دریاچه ارومیه شده است. بنابراین، هر قدر حجم محصولات کشاورزی آب‌بر در اطراف دریاچه توسعه پیدا کند، طبعاً امیدی به احیای دریاچه ارومیه نخواهیم داشت. متأسفانه در کنار اقدامات دیگر برای احیای دریاچه، روند اقناع و تسهیلگری تغییر الگوی کشت کشاورزی و باغداری صورت نگرفته است.
باید دید که برای هر کیلو سیب‌درختی، چقدر آب از سهم احیای دریاچه ارومیه صرف شده است تا محصول نهایی به‌صورت کنسانتره میوه به کشورهای اروپایی صادر شود.
نظرات و تجربیات شما
