دیپلماسی در سایه تناقض

نسیبه پیرایش
با ورود درگیری‌های نظامی ایران و اسرائیل به دومین هفته، تحرکات دیپلماتیک در پایتخت‌های غربی افزایش یافته است. در حالی‌که بسیاری از کشورها تلاش دارند آتش جنگ را خاموش کنند، همچنان نشانه‌های مشخصی از موفقیت این تلاش‌ها دیده نمی‌شود.
سیدعباس عراقچی بعد از گفت‌و‌گو با وزرای خارجه سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در ژنو بیانیه‌ای صادر کرد و در بخشی از آن نوشت: در صورت توقف تجاوز و پاسخگو کردن متجاوز به دلیل جنایات ارتکابی خود، ایران آماده مد نظر قرار دادن دیپلماسی است. در این رابطه، به صراحت و شفاف اعلام کردم که توانمندی‌های دفاعی ایران قابل مذاکره نمی‌باشد.
او همچنین نوشت: ما از ادامه گفت‌و‌گو با سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا استقبال/حمایت می‌کنیم و آمادگی خود را برای ملاقات مجدد در آینده نزدیک اعلام می‌داریم.
هرچه قدر که تصمیم و موضع ایران مبنی بر اینکه شرط برگشت به مذاکره، توقف حملات متجاوزانه اسرائیل است، مشخص و عیان است، موضع و تصمیم آمریکا نامعلوم است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده دونالد ترامپ نسبت به بازگشت به میز مذاکره با ایران امیدوار است. با این حال، تأکید کرده نمی‌تواند درباره امکان برقراری آتش‌بس میان تهران و تل‌آویو اظهارنظر قطعی داشته باشد.
این در حالی است که در روزهای اخیر نگرانی ها از پیوستن امریکا به جنگ اسرائیل علیه کشورمان افزایش یافته است. ترامپ که از سوی اسرائیل با درخواست ورود مستقیم به جنگ مواجه است، تصمیم گیری را مدام عقب انداخته و در آخرین اظهاراتش دو هفته زمان خریده است.
در این باره نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: سیاست‌های متناقض او در قبال جنگ و صلح، شکاف عمیقی میان حامیان سرسختش ایجاد کرده است. رئیس‌جمهور باید بین وفاداری به شعار‌های ضد مداخله‌گرایانه و حمایت از اسرائیل یکی را انتخاب کند؛ انتخابی که برایش هزینه‌های سیاسی به همراه دارد.
ترامپ از زمان نخستین کارزار انتخاباتی خود ۱۰ سال پیش، مهارت زیادی در نشان دادن حمایت همزمان از دو سر طیف یک موضوع داشته است؛ چه درباره تعرفه‌ها، چه در مورد TikTok، سقط جنین، کاهش مالیات‌ها یا موضوعات دیگر. اما اکنون احتمال پیوستن آمریکا به اسرائیل در بمباران ایران، توانایی ترامپ را برای حرکت میان مواضع متناقض بدون پرداخت هزینه سیاسی، به چالش کشیده است. حتی برخی از سرسخت‌ترین حامیان ترامپ — کسانی که در طول تحقیقات متعدد قضایی از او دفاع کردند و او را دوباره به کاخ سفید بازگرداندند — حالا بر سر این موضوع با یکدیگر درگیر شده‌اند و گاه حتی خود ترامپ را هم هدف انتقاد قرار می‌دهند.
این جنگ همان مداخله‌ای است که ترامپ بار‌ها مخالفت خود را با آن اعلام کرده بود، اما نباید فراموش کرد که او در دوره اول ریاست جمهوری خود دستور حمله موشکی به سوریه پس از استفاده از سلاح‌های شیمیایی را صادر کرد و فرمان ترور قاسم سلیمانی را داد. اقداماتی که ترامپ بعد‌ها با افتخار از آنها یاد کرد. اما برای ترامپ، این تناقض‌ها اصلاً تناقض به حساب نمی‌آیند. او اخیراً در پاسخ به انتقادات تکراری تاکر کارلسون، یکی از مخالفان مداخله‌گرایی نظامی و از حامیان ترامپ، گفت: «فکر می‌کنم این من هستم که تعیین می‌کنم تناقض چیست.»
ترامپ اعلام کرده است که ممکن است تا دو هفته دیگر تصمیم خود را درباره حمله به ایران اعلام کند. موضوعی که با واکنش تند برخی از حامیان تندرویش مواجه شده است. مارک لوین، مجری شبکه فاکس‌نیوز، در پستی تند نوشت: «بگذارید ترامپ، ترامپ باشد! جوابمان را گرفتیم؛ ایران باز هم تسلیم نمی‌شود. آنها تروریست هستند!»
در همین حال، مخالفان مداخله نظامی نیز به شدت نسبت به تصمیم احتمالی ترامپ هشدار داده‌اند. مارجوری تیلور گرین، نماینده جورجیا، در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «کسانی که برای دخالت کامل آمریکا در جنگ اسرائیل و ایران لحظه‌شماری می‌کنند، جزو جنبش “اول آمریکا/مگا” نیستند.»
مشاوران ترامپ می‌گویند که رئیس‌جمهور با شرایطی پیچیده و متغیر روبه‌رو است که راه‌حل ساده‌ای ندارد، هرچند او همواره در کمپین‌های انتخاباتی خود مسائل را سیاه و سفید جلوه داده است.