دردسرهای مردم پس از گرانی دارو

دارویی که خود باید التیام و مرهم حال بیماران باشد امروز به دردی مضاعف تبدیل شده است، متأسفانه طی روزهای اخیر شاهد رشد بی‌سابقه اقلام دارویی بودیم به طوری که در بعضی از اقلام شاهد رشد قیمت ۴۰۰ درصدی هستیم.
یکی از این آثار کاهش دسترسی به داروها به دلیل عدم توانایی مالی خواهد بود، بسیاری از افراد و خانواده‌ها به دلیل هزینه‌های بالای دارو، قادر به تهیه و مصرف داروهای مورد نیاز خود نخواهند بود.
این مسئله به خصوص برای بیماران مزمن و کسانی که نیاز به داروهای گران‌قیمت دارند، بسیار حادتر است.
در نتیجه ناتوانی در تهیه دارو، بیماران ممکن است مجبور به کاهش دوز دارو یا قطع کامل درمان خود شوند که این امر می‌تواند منجر به تشدید بیماری، عوارض جدی و حتی مرگ شود.
افزایش قیمت بی‌سابقه دارو می‌تواند به صورت مستقیم و غیر مستقیم هزینه‌های درمان را افرایش دهد، افزایش قیمت دارو مستقیماً منجر به افزایش هزینه‌های درمانی برای افراد و خانواده‌ها می‌شود.
به طور غیر مستقیم نیز عدم درمان مناسب به دلیل گرانی دارو می‌تواند منجر به بستری شدن‌های مکرر، افزایش طول مدت بیماری و ناتوانی در انجام کار و فعالیت‌های روزمره شود که همگی هزینه‌های بیشتری را به جامعه تحمیل می‌کنند.
از دیگر آثار تهدید سلامت عموم جامعه و شهروندان است، عدم دسترسی به داروها می‌تواند منجر به افزایش شیوع بیماری‌های عفونی و واگیردار شود، زیرا افراد بیمار به درستی درمان نمی‌شوند و می‌توانند بیماری را به دیگران منتقل کنند.
همچنین قطع ناقص درمان به دلیل گرانی دارو می‌تواند به ایجاد مقاومت دارویی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر داروها منجر شود که این مسئله، درمان بیماری‌ها را در آینده سخت‌تر و پرهزینه‌تر خواهد کرد.
نمی‌توان تأثیرات روانی و اجتماعی این موضوع نیز غافل شد به طوری که گرانی دارو می‌تواند باعث استرس و نگرانی شدید در بیماران و خانواده‌های آن‌ها شود. عدم دسترسی به داروهای لازم می‌تواند به طور جدی کیفیت زندگی بیماران را کاهش دهد و آن‌ها را از انجام فعالیت‌های روزمره و حضور در جامعه باز دارد.
گرانی دارو می‌تواند منجر به افزایش نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی شود و افراد کم‌درآمد را در وضعیت نامناسب‌تری قرار دهد و در نهایت بیماری و ناتوانی ناشی از عدم دسترسی به دارو می‌تواند منجر به کاهش بهره‌وری نیروی کار و تأثیر منفی بر اقتصاد جامعه شود.
احمدحسین شکیبایی یکی از توزیع‌کنندگان دارو در سطح شهر همدان در گفتگویی با اشاره به گرانی دارو اظهار کرد: چند وقتی است که شاهد گرانی بی‌سابقه دارو هستیم به طوری که از ۲۰ درصد تا بعضی از اقلام دارویی تا ۴۰۰ درصد افرایش قیمت داشته‌ایم.وی افزود: به طور مثال یک داروی ۱۰ هزار تومانی به یکباره ۴۰ هزار تومان شده است که این گرانی بی‌سابقه قطعاً شوک بزرگی بر پیکره سلامت جامعه خواهد بود.
این توزیع کننده دارو و تجهیزات پزشکی با اشاره به کمبود دارو گفت: می‌دانیم که بیشتر مواد اولیه داروهای ما از خارج و به وسیله ارز وارد می‌شود و زمانی که ارز لازم به موقع اختصاص پیدا نکند شاهد کاهش و توقف تولید در شرکت‌های دارویی هستیم و در نهایت، داروی مورد نظر در بازار کم‌یاب می‌شود. شکیبایی خاطرنشان کرد: به طور مقطعی هر ماه چند قلم دارو در بازار کمیاب می‌شود تا دوباره شرکت‌ها تولید کننده و در نهایت به بازار عرضه شود و تنها علت آن هم تأمین دیرهنگام ارز برای تولیدکنندگان دارو است.
وی با اشاره به داروهای کم‌یاب بیماران صعب‌العلاج، خاص و سرطانی بیان کرد: این داروها مستقیم توسط وزارت بهداشت عرضه می‌شود و ما دخلی در عرضه آن‌ها نداریم اما چیزی که مشخص است نمونه‌های خارجی داروهای بیماران سرطانی کم‌یاب و نایاب شده است.این توزیع کننده دارو عنوان کرد: مشابه داخلی داروهای خاص و بیماران سرطانی در بازار وجود دارد اما اغلب پزشکان، داروهای داخلی در زمینه بیماران سرطانی را قبول ندارند به همین دلیل بیماران باید به قیمت بسیار گزاف از بازار آزاد و قاچاق تهیه کنند. وی با بیان اینکه حذف ارز ترجیحی دارو و تجهیزات پزشکی می‌تواند، امنیت سلامت شهروندان را دچار مشکل، بیان کرد: هنوز ارز ترجیحی حذف نشده و ما شاهد گرانی بی‌سابقه دارو هستیم اگر ارز ترجیحی دارو حذف شود امنیت سلامت شهروندان با تهدید جدی مواجه خواهد شد.
فاخته قربانی‌شهرت مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: تعیین کننده قیمت دارو کمیسیون قیمت گذاری سازمان غذا و دارو بوده و مؤلفه‌های بسیاری از جمله قیمت ارز، قیمت ماده مؤثره دارو، مواد جانبی دارو، ظروف بسته بندی دارو، نیروی انسانی و … تأثیرگذار خواهد بود. وی افزود: قیمت دارو بایستی به نحوی تعیین شود که برای تولید کننده دارو صرفه تولید داشته باشد در غیر این صورت دارو تولید نخواهد شد و با کمبود دارو مواجه خواهیم شد.
مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان عنوان کرد: تغییرات اخیر قیمت برخی داروها مثل برخی آمپول‌های تزریقی پماد و قطره‌های چشمی و … در واقع اصلاح صحیح قیمت دارو توسط سازمان غذا و دارو بود زیرا بسیاری از این اقلام به علت عدم قیمت گذاری صحیح در گذشته و لذا عدم صرفه اقتصادی برای تولید کننده از خطوط تولید کارخانجات دارویی کنار گذاشته شده و منجر به کمبود شدید دارویی این اقلام پر مصرف در بازار دارویی شده بود.
وی با اشاره به روند قیمت‌گذاری دارو بیان کرد: همانگونه که عرض کردم در قیمت‌گذاری دارو صرفاً ماده مؤثره تأثیر گذار نیست و عوامل بسیاری از دستمزد کارگر کار کننده در کارخانه و قیمت حامل‌های انرژی گرفته تا مواد جانبی دارو و نوع بسته بندی تأثیر گذار است.
قربانی خاطرنشان کرد: موضوعی که بسیار اهمیت دارد در موارد افزایش قیمت و صحیح‌تر بگوییم اصلاح قیمت داروها مهم این است که بیمه‌ها به طور کامل و به موقع قیمت‌های جدید را پوشش دهند که پرداختی از جیب بیمار افزایش زیادی نداشته باشد.
وی با اشاره به بیمه‌ها گفت: در تغییر قیمت‌های جدید متأسفانه حدود دو هفته بین تغییرات ایجاد شده و پذیرش توسط بیمه‌ها فاصله پیش آمده بود که خدا را شکر با پیگیری سازمان غذا و دارو و بیمه‌ها در حال حاضر کلیه آنها تحت پوشش بیمه قرار گرفته است.
مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان عنوان کرد: لذا بیماران محترم برای تهیه دارو بهترین راه این است که از بیمه استفاده کرده و با نسخه داروهای خود را تهیه کنند که افزایش قیمت را از جیب پرداخت نکنند.
وی با اشاره به عملکرد بد بیمه‌ها گفت: متأسفانه بیمه‌های درمانی بالاخص بیمه تأمین اجتماعی در بازپرداخت مطالبات داروخانه‌ها طی امسال بسیار بد عمل کرده و حدود ۶ ماه معوقات پرداخت به داروخانه‌ها دارد که امیدواریم با پیگیری‌های دولت و پرداخت معوقات داروخانه‌ها خللی در خدمت رسانی داروخانه‌ها به بیماران ایجاد نشود.
قربانی‌شهرت با بیان اینکه دارو قیمت مصوب دارد و قیمت دارو توسط دولت (سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت) تعیین می‌شود، گفت: نبایستی هیچ گونه اختلاف قیمتی در خصوص یک داروی خاص وجود داشته باشد هر چند پیش می‌آید که یک دارو با برندهای شرکتی متفاوت مثلاً برند شرکت عبیدی ممکن است قیمت بالاتری نسبت به برند شرکت سبحان داشته باشد و نیز برخی موارد اختلاف قیمت یک دارو ممکن است به این علت باشد که یک داروخانه هنوز خرید جدیدی از دارو نداشته و قیمت جدید را مطلع نبوده و به قیمت قبل فروخته باشد در غیر این صورت قاعدتاً اختلاف قیمت وجود نخواهد داشت.
مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان با اشاره به مشاهده قیمت دارو گفت: در صورت خرید دارو جهت اطمینان از قیمت دارو بیماران می‌توانند از طریق سامانه تیتک و اپلیکیشن تیتک و نیز سایت irc.fda.gov.ir قسمت اطلاعات دارویی قیمت داروی خود حتی به برند ببیند.
وی خاطرنشان کرد: همچنین از طریق اپلیکیشن تیتک می‌توانند با اسکن بارکد سه بعدی روی جعبه دارو یا کد uid روی دارو قیمت را پیدا کنند و نیز حتی با تماس با سامانه ۱۹۰ در ساعات ۸ صبح تا ۸ شب در ایام غیر تعطیل قیمت داروی خود را بپرسند.
قربانی‌شهرت با اشاره به قیمت مکمل و ویتامین‌ها گفت: مکمل‌ها و ویتامین‌ها هم قیمت مصوب دارند اما در حال حاضر سامانه استعلام مانند دارو ندارد لذا در صورت نیاز به استعلام قیمت مردم عزیز می‌توانند با واحد مکمل و طب سنتی معاونت غذا و دارو تماس بگیرند یا حضوری مراجعه نمایند.
. گفتنی است؛ ارائه یارانه‌های دولتی برای داروهای ضروری و گران‌قیمت می‌تواند به کاهش هزینه‌های بیماران کمک کند.
وضع قوانینی برای کنترل و نظارت بر قیمت داروها و جلوگیری از افزایش بی‌رویه آن‌ها می‌تواند مؤثر باشد. همچنین گسترش پوشش بیمه‌های درمانی و کاهش سهم پرداختی بیماران می‌تواند دسترسی به داروها را بهبود ببخشد.
افزایش آگاهی عمومی در مورد نحوه مصرف داروها و اهمیت درمان به موقع می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند.
در نهایت، حل مشکل گرانی دارو نیازمند همکاری و هماهنگی بین دولت، سازمان‌های بهداشتی، شرکت‌های دارویی و سایر ذی‌نفعان است تا بتوان راهکارهای پایدار و مؤثری برای تأمین سلامت جامعه و شهروندان ارائه کرد.