جاذبه‌هایی از بهشت در گردشگری آذربایجان‌شرقی
ایران مملو از آثار و جاذبه‌های گردشگری است که در هر چهار فصل طبیعت همچون الماسی درخشان در آسمان آن می‌درخشد و جای جایش به بهشتی گمشده تعریف می‌شود.
تکه‌هایی از دنیا در این کشور چهارفصل گنجانده شده و طبیعت‌های اروپایی تا یخ‌های قطبی، صحرای آفریقا و دریای نیلگون و ساحل‌های صدفی‌اش در گوشه‌هایی از ایران عزیز قابل مشاهده است.آذربایجان‌شرقی به عنوان بهشتی ماندگار، آثاری از تاریخ و جاذبه‌های گردشگری را در دل خود جای داده است.
اسفند که می‌رسد، نرم نرمک بوی بهار و عید به مشام می‌رسد و تکاپو برای مسافرت و راهی شدن برای رسیدن به یک مقصد در جای جای این بهشت گمشده اوج می‌گیرد، گویا که انسان‌ها برای دوباره متولد شدن با طبیعت همراه می‌شوند.
دیار آذربایجان نیز در شمال غربی ایران همچون مادری مهربان، آغوش خود را با طبیعت زیباش باز کرده و در هر فصلی از سال، جلوه‌های زیبای هستی را میهمان دیدگان مشتاقانش می‌کند. برای بهره بردن هرچه بیشتر از این طبیعت و جاذبه‌های تاریخی که این دیار دارد به نمونه‌های انگشت شماری اشاره می‌کنیم که همچون قطره‌ای در برابر دریایی از جاذبه‌های گردشگری بوده و هر ساله پذیرای قدوم مسافران و مردم سراسر کشور است.
آذربایجان‌شرقی، بیش از چهار هزار اثر، ابنیه و محوطه‌های تاریخی و بیش از ۲ هزار آثار تاریخی ملموس و غیرملموس ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد که معرفی همه آنها به چندین جلد کتاب نیاز دارد.
قطعه‌‌ای از بهشت در ارسباران
جنگل‌های بکر و زیبای ارسباران در منطقه شمال غربی آذربایجان‌شرقی میان سه رودخانه مهم ارس، ایلگنه‌چای و “کلیبرچای واقع شده و در فهرست میراث طبیعی کشور ثبت شده است.
وسعت منطقه حفاظت شده ارسباران بیش از ۸۰ هزار هکتار است که بخش‌هایی از چند شهرستان آذربایجان‌شرقی را در برمی گیرد و به عنوان ذخیره گاه بیوسفر جهانی به شمار می‌رود.
علاوه بر تنوع عظیم گیاهی، عمده‌ترین گونه‌های پرندگان و پستانداران حمایت شده یا کمیاب چون مارال، شوکا، پلنگ، خرس قهوه ای، کل و بز، گربه وحشی و پرندگانی چون سیاه خروس، قرقاول، دراج، طرلان و سایر پرندگان شکاری و طیف وسیعی از پرندگان کوچک در این منطقه جای گرفته اند.
این جنگل‌های بکر و سرسبز که همه ساله از مردم بومی و غیربومی استان پذیرایی می‌کند، سال‌ها در انتظار ثبت جهانی است و شاید به زودی این آرزوی دیرینه مردم استان تحقق یابد.
ارس یک دنیای کامل از گردشگری
ارس در قسمت شمالی آذربایجان‌شرقی و مرز کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان واقع شده و آب و هوا و شرایط جغرافیایی خاصی برای خود دارد، سال گذشته بود که ژئوپارک ارس به عنوان دومین ژئوپارک ایران بعد از قشم به ثبت جهانی رسید و نام خود را در دنیا به صدا درآورد.
قلمرو ژئوپارک ارس با مساحت هزار و ۶۷۰ کیلومتر مربع، دارای ۳۱ سایت متنوع و اصلی از جمله ژئوسایت‌های آبشار آسیاب، ارتفاعات کیامکی، کوه گئچی قالاسی و آبشار ماهاران است که همزمان بر مسیر جاده ابریشم نیز منطبق است.
پدیده «پرمین ـ تریاس» که گذر ۲۵۰ میلیون ساله زمین را در یک سنگ نشان می‌دهد مهمترین ویژگی ژئوپارک ارس است که جزو آثار کم نظیر در جهان است. ژئوپارک ارس تنوع عظیمی از چشم اندازهای زمین‌شناسی و تنوع ساختارهای تکتونیکی و پدیده‌های زمین شناختی در کنار تنوع سایت‌های مختلف را ارائه می‌کند و علاوه بر این، تنوع اکولوژیکی، باستان شناسی و فرهنگی خاصی دارد.
بازار تبریز؛ چرخش اقتصاد کشور در تاریخ تجارت و معاصر
بازار سرپوشیده و تاریخی تبریز، بزرگترین و مهمترین بازار سرپوشیده جهان است که به ثبت جهانی نیز رسیده و از آجر به آجر آن، بوی تاریخ به مشام می‌رسد.
تیمچه‌ها، دالان‌ها، سراها، کاروان سراها، حمام‌ها، مساجد و مدارس مختلفی در داخل محدوده این بازار قرار دارد که نشاندهنده اهمیت آن از نظر اقتصادی و استراتژیک در دوران گذشته است. زندگی و فعالیت‌های اقتصادی در داخل این بازار همچنان ادامه دارد. این اثر دوره سلجوقی دارای پنج هزار و ۵۰۰ باب حجره و مغازه، ۳۵ باب سرا، ۲۵ باب تیمچه، ۳۰ باب مسجد، ۲۰ باب راسته، ۱۱ باب دالان، ۹ باب مدرسه دینی، پنج باب حمام و افزون بر ۵۰ گوه شغل بزرگترین مرکز تجارت و داد و ستد شمال غرب کشور و در سده‌های مختلف تاریخی در جهان شهره خاص داشته و دارد.
زمان ساخت بنای این بازار بی نظیر به دوره زندیه می‌رسد که به جهت قرار گرفتن تبریز بر سر چهارراه جاده ابریشم و گذر روزانه هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بود.
در جای به جای این بازار تاریخی همچنان محصولات و کالاهای مختلفی در حجره اصناف به فروش می‌رسد که مهمترین آنها فرش و سوغاتی‌های تبریز است.
گنجینه‌ای از خانه‌های تاریخی
آذربایجان‌شرقی و به خصوص تبریز مملو از انواع خانه‌های تاریخی با قدمتهای مختلف است که هر یک تاریخچه منحصر به فرد خود را دارد و سرگذشت انسان‌های مختلفی در این خانه‌ها نوشته شده است.
بر اساس آخرین گزارشات، تعداد ۲۱۰ خانه تاریخی ثبت ملی در آذربایجان‌شرقی وجود دارد که بیشتر آنها در تبریز هستند. برخی تحت مالکیت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قرار داشته و بخش اعظمی از این خانه‌های تاریخی دارای مالکیت خصوصی بوده و قابل سکونت هستند. برخی از این بناها توسط بخش خصوصی به کاربری‌های مرتبط مانند هتل بوتیک، کافی‌شاپ، و مراکز فروش صنایع دستی و سوغات تبدیل شده‌اند و برخی نیز ویرانه هستند. خانه‌های تاریخی چون اردوبادی، امیرنظام گروسی، بهنام، پروین اعتصامی، تاجرباشی، حیدرزاده، ختایی و سرخه‌ای تنها تعداد محدودی از گنجینه خانه‌های تاریخی شاخص استان هستند که با انسان از تاریخ صحبت می‌کنند.
آثاری از تاریخ بشر
آذربایجان‌شرقی را می‌توان یکی از استان‌های پیشتاز در عرصه موزه داری عنوان کرد زیرا که ۴۴ موزه در این استان فعالیت می‌کند
آذربایجان‌شرقی را می‌توان یکی از استان‌های پیشتاز در عرصه موزه داری عنوان کرد زیرا که ۴۴ موزه در این استان در حال فعالیت هستند که از نظر تعداد، بیش از پنج درصد مجموع موزه‌های کشور را در خود جای داده است.
این موزه‌ها، داستانی از تاریخ بشر از عصر آهن تا دوران معاصر را بازگو می‌کنند که در نوع خود بی نظیر است.
موزه‌های آذربایجان، مشروطه، شهریار، سنجش، قرآن و کتابت، قاجار، عصر آهن، محیط زیست، عشایر آذربایجان در تبریز ، مردم شناسی خداآفرین، صفوی بناب، سنگ نگاره‌های مراغه، مردم شناسی جنوب سهند، هدایای خامنه و محرم تبریز ازجمله موزه‌های شاخص استان و جزو پربازدیدترین‌ها هستند.
سه کاروانسرای جهانی شده
سال گذشته، سه کاروانسرای تاریخی آذربایجان‌شرقی شامل خواجه نظر، جمال آباد و شاه عباس از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند.
کاروانسرای خواجه نظر مربوط به دوره صفوی بوده و در شهرستان جلفا و جوار رود ارس واقع شده است که در داخل محدوده ژئوپارک ارس نیز است.
کاروانسرای جمال آباد نیز دیگر کاروانسرای جهانی شده استان و مربوط به دوره ایلخانی است. جمال آباد توسط شاه عباس ثانی در دوره صفوی مرمت شده و در روستای جمال آباد بخش کاغذکنان از توابع شهرستان میانه قرار دارد.
ساخت این بنای زیبای تاریخی به دوره مغول‌ها نسبت داده شده و کتیبه سنگی نصب شده در بالای دروازه ورودی کاروانسرا، حکایت از این دارد که این بنا در سال ۱۰۶۵ قمری و به دستور شاه عباس دوم صفوی ساخته شده است.
و در نهایت سومین کاروانسرای جهانی شده استان، کاروانسرای عظیم شاه عباسی گویجه بل است که با توجه به شواهد، متعلق به دوره صفویه بوده و از آن به عنوان کاروانسرای کوهستانی یاد می‌شود، خصوصیت بارز آن نیز بسته بودن بنا و طراحی بی نظیر آن مختص مناطق کوهستانی، سردسیر و زمستان‌های سخت و پربرف است.
کندوان؛ روستای صخره‌ای کله‌قندی منحصر به فرد جهانی
روستای صخره‌ای کندوان با چند کیلومتر فاصله از تبریز با خانه‌های شبیه به کله قند واقع شده و جلوه‌ای خاص از زیبایی‌ها را در دل خود جای داده است که فقط ۲ روستا در دنیا نظیر آن در ترکیه و آمریکا وجود دارد. کندوان، تنها روستای کله قندی دنیا است که زندگی همچنان در آن جریان دارد و روستاییان در داخل خانه‌های کله قندی در حال سکونت هستند، هرچند برخی نیز آنها را تبدیل به محل درآمدزایی و اقامت گردشگران کرده اند.
این روستای جذاب و دیدنی در سال گذشته به عنوان روستای جهانی گردشگری ثبت شد و نامش را در دنیا مطرح کرد.
کندوان، روستای هفت هزار ساله صخره‌ای با کران‌های سنگی بکر و دست‌کند و زیبایی‌های زندگی شبه غارنشینی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی کشورمان در آذربایجان‌شرقی محسوب می‌شود.
موارد گفته شده تنها تعداد محدودی از زیبایی‌های گردشگری آذربایجان‌شرقی است و اماکنی چون مسجد کبود، مقبره الشعرا، ارگ علیشاه، کلیسای سنت استپانوس و چوپان، مقبره شیخ شهاب الدین اهری، کوه‌های رنگی آلاداغ لار، رصدخانه مراغه از دیگر جاذبه‌های گردشگری مطرح استان است که سال‌ها بازدیدهای فراوانی از آنها انجام می‌گیرد.
امسال تاکنون بیش از سه میلیون نفر در آذربایجان‌شرقی اقامت کردند
علیرضا بایرام زاده، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی به وضعیت گردشگری استان در سال ۱۴۰۳ اشاره کرد و گفت: آذربایجان‌شرقی در سال جاری به رغم مشکلات سیاسی و منطقه‌ای که قطعا در زمینه گردشگری تاثیرگذار است اما یکی از استان‌های برتر در حوزه جذب گردشگر داخلی و خارجی بود که دلیل آن به تبلیغات‌های مثبت در فضای مجازی و رسانه‌ای داخلی و خارجی بر میگردد.
وی با بیان اینکه استان در شرایطی که گفته می‌شد، گردشگری به کشور نمی‌آید، استان هدف گردشگری بود، افزود: ۶ ماه اول سال جاری وضعیت بسیار عالی داشتیم و تقریبا ۱۰۰ درصد ظرفیت مراکز اقامتی رسمی استان در این ایام پر شدند و مجبور شدیم از ظرفیت اسکان اضطراری مثل آموزش و پرورش نیز کمک بگیریم. در آمار یازده ماهه سال نیز سه میلیون نفر گردشگر در مراکز اقامتی رسمی استان حضور داشتند که البته تعداد قابل توجهی از گردشگران نیز که به صورت متناوب برای اقامت در نزد اقوام به استان می‌‌آیند در این آمار گنجانده نمی‌شوند.
بایرام زاده برگزاری ۷۵ جشنواره در تمام شهرستان‌های استان، برگزاری نمایشگاه بین المللی گردشگری در تبریز و استقبال بی نظیر از این نمایشگاه را از جمله اقدامات با هدف جذب گردشگر به آذربایجان‌شرقی عنوان کرد.
پرونده ۵۴ روستای هدف گردشگری استان که ثبت ملی شده‌اند نیز بررسی و با احصای ظرفیت‌ها و حفظ هویت فرهنگی و بصری برای ثبت جهانی آماده می‌کنیم.
وی با اشاره به ثبت جهانی روستای گردشگری کندوان در سال گذشته، اظهار کرد: پرونده ۵۴ روستای هدف گردشگری استان که ثبت ملی شده‌اند نیز بررسی و با احصای ظرفیت‌ها و حفظ هویت فرهنگی و بصری برای ثبت جهانی آماده می‌کنیم و تلاش داریم تعداد روستاهای هدف گردشگری استان را افزایش دهیم.
آذربایجان‌شرقی در حوزه گردشگری رتبه سوم کشور است
وی با بیان اینکه آذربایجان‌شرقی با ۴۰ همت سرمایه گذاری در حوزه گردشگری دارای رتبه سوم کشور است، افزود: پیش بینی می‌کنیم که سال آینده، حجم این سرمایه‌گذاری‌ها افزایش یابد.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه امسال جذب گردشگر خارجی در استان چهار درصد رشد داشت، خاطرنشان کرد: برنامه ما برای سال آینده افزایش گردشگران کشورهای هدف و ارتقای تعاملات است. تعداد هزار و ۲۰۰ واحد گردشگری از جمله هتل، رستوران، سفره خانه، مجتمع گردشگری، واحدهای بومگردی و دفاتر مسافری در استان داریم که ۹۰ مورد آن هتل هستند.
وی در خصوص وضعیت آمادگی آثار تاریخی برای پذیرایی از گردشگران، اظهار کرد: هماهنگی‌های لازم درحال انجام است و از اواخر هفته جاری قرار است تا محوطه‌های تاریخی برای بازدید عموم آزاد باشد و با توجه به تجربه سال‌های قبل در تداخل ماه مبارک رمضان و عید نوروز، آماده‌سازی‌ها انجام گرفته تا مسافران با حفظ شئونات از رستوران‌ها و غذاخوری‌های هدف استفاده کنند.
نظرات و تجربیات شما
