تیغ گرانی بر گردن یلدا/ سنت‌هایی که دست نیافتنی می‌شوند

گرانی‌های افسارگسیخته در بازار به ویژه در بخش اقلام ضروری همراه با فشارهای اقتصادی ناشی از کرونا حسرت چیزهای زیادی را بردل مردم گذاشته است،اگرچه بازارها و پاساژها مملو از جمعیت است اما این ازدحام ظاهرا ربطی به جیب پر از پول ندارد و سیاست‌های اقتصادی در یک سال اخیر باعث شده تا مردم ترجیح دهند تمام پول نقدشان را تبدیل به کالا کنند و همین مساله هم باعث تجمع در بازارها و پاساژها شده است.

با این وجود گرانی به ویژه در اقلام ضروری و مصرفی بازهم تاثیر خود را بر قدرت خرید مردم گذاشته و بیشتر کسانیکه این روزها مشغول به خرید به ویژه برای شب یلدا هستند، از کیفیت و یا کمیت خرید خود کاسته‌اند و دور بسیاری از چیزهایی که سال‌های قبل تهیه می‌کردند را خط کشیده‌اند.

صورت‌هایی که با سیلی سرخ‌تر از انار می‌شوند

خرید میوه در شب یلدا از ملزومات جدانشدنی طولانی‌ترین شب سال است اما امسال قیمت میوه و به ویژه مرکبات در بازار سربه فلک کشیده است. در حالیکه بیشتر مردم ترجیح می‌دهند به دلیل قیمت بالای آجیل و شیرینی سفره شب یلدایشان را با میوه رنگین‌تر کنند، قیمت‌ها اجازه این کار را به آنها نمی‌دهد. به عنوان مثال قیمت هرکیلوگرم پرتقال و نارنگی در بازار به طور متوسط ده تا دوازده هزار تومان و قیمت میوه‌هایی مانند انار به پانزده هزار تومان هم رسیده است. میوه‌هایی مانند هندوانه هم که میوه فصل نیست و تنها در شب یلدا خریداری می‌شود هم به کیلیویی هشت تا ده هزار تومان رسیده است. با یک حساب سرانگشتی یک خانواده چهار نفره برای تهیه میوه شب یلدا باید چیزی نزدیک به ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان هزینه کند. این در حالی است که حقوق یک کارگر روزمزد کمتر از صد هزار تومان است و یعنی یک کارگر نیمی از حقوق یک روزش را باید صرف خرید میوه شب یلدا کند.

کام تلخ با قیمت‌های شیرینی

شیرینی از دیگر اجزای سفره شب یلدای ایرانیان است که در یک سال گذشته به دلیل افزایش قیمت شکر، روغن و دیگر مواد اولیه آن افزایش دو تا سه برابری داشته است. نرخ مصوب شیرینی‌ها تر به طور متوسط ۴۰ تا شصت هزار تومان و شیرین‌ها خشک نیز بین ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان است، اگرچه شیرینی‌هایی مانند قرابیه تبریز کیلویی ۱۲۰ هزار تومان فروخته می‌شود. تهیه شیرینی شب یلدا برای خانواده‌های چهار نفری نزدیک به چهل هزار تومان هزینه دارد که با احتساب خرید میوه تا به اینجا باید نزدیک به ۹۰ هزار تومان هزینه شود.

آجیل، دست نیافتنی‌ترین جزء سفره شب یلدا

مهمان سفره‌های عید و شب یلدای ایرانی‌ها امسال حسرت به دل میزبان گذاشته و خبری از آن در سبد خرید خانواده‌های نیست. قیمت آجیل در بازار نزدیک به ۲۰۰ هزار تومان است که بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند آن را از خریدهای خود حذف و یا از میزان خرید آن کم کنند. اگرچه افزایش قیمت آجیل در سالهای گذشته محدود به شب عید و یلدا بود اما در دو سال اخیر افزایشِ ثابت قیمت آجیل، باعث شده تا بسیاری از مردم برای همیشه آن را از سبد غذایی خود حذف کنند.

دوقطبی دارا و ندار

فشار اقتصادی اگرچه به بخش عظیمی از جامعه فشار آورده و سفره‌هایشان را کوچک کرده اما در این میان هستند کسانی که سفره‌های لاکچری‌شان همچنان برپاست و فخرفروشی آنها در شبکه‌های مجازی و به ویژه در اینستاگرام دیده می‌شود. نمایش اختلاف طبقاتی و دارندگی در شبکه‌های مجازی اگرچه به خودی خود جرم نیست اما حسرت‌هایی را به بار می آورد که ممکن است باعث جرم شود. مشکلات فرهنگی به مشکلات اقتصادی دامن زده و در شبکه‌های مجازی شاهد دوگانه‌ای هستیم که در یک سو با زندگی تجملاتی و سفره‌های لاکچری شب یلدا مشغول نمایش هستند و در سوی دیگر بخش عظیمی از جامعه که با مشکلات معیشتی گرفتار هستند و حسرت چنین زندگی را در ذهن پرورش می‌دهند.