باغهای زیتون در حال نابودی است
درخت زیتون یکی از اولین و قدیمی‌ترین درختان میوه است که امروزه در مناطق با آب و هوای مدیترانی کشت می‌شود. به دلیل اهمیت و نقش بارز روغن زیتون در سلامتی انسان، این روغن در دنیا و ایران از مصرف قابل ملاحظه‌ای برخوردار است به طوری که طی چند سال اخیر بر اساس آمار سازمان فائو کشورهای مختلفی مثل چین، پاکستان، ایران و چند کشور دیگر برنامه توسعه کشت زیتون را به اجرا در آورده‌اند.
در حال حاضر ۲۱ هزار هکتار باغ زیتون در طارم وجود دارد که ۱۶ هزار هکتار آن بارده است و سال گذشته با توجه به افزایش تولید زیتون، مازاد تولید زیتون در منطقه را شاهد بودیم.بر همین اساس ۴۰ درصد نیاز زیتون کشور در زنجان تامین می‌شود و باغ های زیتون خوبی در استان وجود دارد ولی آنچه که امسال زیتونکاران طارمی را نگران کرده، کمبود تولید در باغهای منطقه است.
خبرنگار ایرنا برای بررسی این موضوع به سراغ مهدی عباسی عضو هیات مدیره انجمن زیتون استان زنجان و رئیس شورای ملی زیتون ایران رفته است تا مشکلات تولیدکنندگان زیتون را از او جویا شود.
برداشت زیتون در کشور شروع شده، به نظر شما چه میزان محصول خواهیم داشت؟
برداشت زیتون آغاز شده است، اما آنچنان رضایت بخش نیست، چون بار درختان نسبت به سال‌های قبل بسیار کم است و حدود ۳۰ یا ۳۵ درصد سال گذشته است.
متاسفانه در کشور وضعیت استان‌هایی مثل زنجان، قزوین و گیلان در برداشت این محصول مناسب نیست البته استان‌هایی مثل فارس، کرمانشاه و گلستان وضعیت نزدیک به مطلوب دارند، اما در کل برداشت محصول رضایت بخش نیست.در کل برداشت محصول زیتون در کشور رضایت بخش نیست و حدود ۳۰ یا ۳۵ درصد سال گذشته است.
علت این کاهش محصول چست؟
مسلم است، ضعف مدیریت، ما نیازمند مدیریت در این حوزه هستیم که متاسفانه وجود ندارد، درخت زیتون نیازمند آب است اما مدیریتی در این حوزه وجود ندارد.
باید در بحث ساماندهی قزل اوزن و رودخانه شاهرود اقدام شود و گرنه درختان زیتون کلا به سمت نابودی پیش می‌روند.
شاید گفتنش تکراری باشد، اما در زنجان ۶۵۰ میلیون متر مکعب آب در سال تولید می‌شود که حتی یک پنجم آن هم در خود استان استفاده نمی‌شود، آب‌ها به مناطق پایین دست می‌رود و برنج کشت می‌شود که توجیه اقتصادی ندارد.
توجیه اقتصادی زیتون ۲.۵ برابر برنج است و آب کمتری هم برای رشد نیاز دارد اما متاسفانه این محصول، مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار می‌گیرد.
برنج نیاز به سرمایه گذاری چندانی ندارد، چون سالانه کشت می‌شود، اما شرایط برای زیتون متفاوت است چون میلیاردها دلار برای آن سرمایه‌گذاری می شود.
اگر این محصول دچار خسران و نابودی شود؛ میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری هم به باد خواهد رفت.توجیه اقتصادی زیتون ۲.۵ برابر برنج است و آب کمتری هم برای رشد نیاز دارد اما متاسفانه این محصول، مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار می‌گیرد.
یک باغدار برای اینکه درخت زیتون به بار بنشیند؛ هفت سال تمام زحمت می کشد و از درخت مراقبت می‌کند، اما امروز شاهد آن هستیم که برای یک محصول فصلی همه این زحمات نادیده گرفته شده است.
پیشنهاد شما چیست؟
برای یکبار هم که شده باید الگوی کشورهای توسعه یافته را بپذیریم و از آن برای توسعه پایدار استفاده کنیم، چاره دیگری نداریم.
اگر اینطور پیش برویم، تمامی باغ های زیتون به سمت نابودی خواهد رفت، پس باید یک قدم اساسی در ساماندهی صنعت زیتون برداریم، چون امروز زیتون تبدیل به یک صنعت شده است و صرفا یک محصول کشاورزی نیست که به آسانی از کنار آن بگذریم.
یعنی الگوی کشت باید اصلاح شود؟
صد درصد؛ باید بحث الگوی کشت اجرایی شود و با در نظر گرفتن استان های همجوار اولویت بندی صورت گیرد.وزارت نیرو باید در بحث ساماندهی منابع آب ورود پیدا کند، در غیر این صورت در بخش‌هایی از زنجان و گیلان باغهایی را از دست خواهیم داد و در بلند مدت همه باغهای زیتون که سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری برای آن شده است از دست خواهد رفت.
وزارت کشاورزی باید وزارت نیرو را مجاب کند که در بحث ساماندهی منابع آب ورود پیدا کند، در غیر این صورت در بخش‌هایی از زنجان و گیلان باغهایی را از دست خواهیم داد و در بلند مدت همه باغهای زیتون که سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری برای آن شده است از دست خواهد رفت.
در حال حاضر تولیدات در حوزه زیتون چطور است؟
تولیدات این محصول به یک سوم رسیده است و برخی از استان‌ها اصلا وضعیت خوبی ندارد.
هرچند از سال قبل در حدود ۲۵ هزار تن زیتون کنسروی ذخیره داریم و با فرآوری که امسال صورت خواهد گرفت به تامین نیاز داخلی نزدیک خواهیم شد.
در بحث روغن زیتون با توجه به فرصت سرمایه گذاری و تولید بیشتر که سال قبل از دست دادیم احتمالا نیاز ما بیشتر از تولید باشد.
یک نگرانی دیگر این است که پیش‌بینی می‌شود، در سال‌های آینده وضعیت مطلوبی نداشته باشیم، به دلیل اینکه بخش‌هایی از استان زنجان، قزوین و گیلان امکان اینکه باغ های خود را از دست بدهند، وجود دارد چون امسال و سال گذشته در بحث تامین آب مورد نیاز شکست خوردند.
نظرات و تجربیات شما
