ایجاد پایگاه ملی پیش نیاز احیای ربع رشیدی
مدیرکل پایگاههای میراثملی و جهانی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، با اشاره به تأکید رئیسجمهور بر لزوم احیا و توسعه مجموعه تاریخی ربعرشیدی، بر ایجاد پایگاه ملی این مجموعه و تکمیل مراحل تملک و آزادسازی عرصه به عنوان پیشنیاز تحقق اهداف پژوهشی، حفاظتی و مدیریتی تأکید کرد.
فرهاد عزیزی در سفر خود به آذربایجانشرقی و در جریان بازید از مجموعه ربعرشیدی گفت: ربعرشیدی یکی از مهمترین و پیچیدهترین ساختارهای علمی و فرهنگی جهان اسلام در سدههای میانی تاریخ ایران است و امروز بازخوانی و احیای آن میتواند به الگویی ملی در مدیریت میراثفرهنگی و توسعه دانشمحور تبدیل شود.
وی اعلام کرد: با توجه به اهمیت علمی و تمدنی ربعرشیدی، ایجاد پایگاه ملی میراثفرهنگی ربعرشیدی در دستور کار وزارت میراثفرهنگی قرار گرفته است تا بتوان با تمرکز مدیریتی و برنامهریزی دقیق، فرآیند حفاظت، احیا و بهرهبرداری فرهنگی از این مجموعه را بهصورت هدفمند دنبال کرد.
وی با بیان اینکه تکمیل فرایند تملک و آزادسازی عرصه و حریم مجموعه ربعرشیدی، شرط بنیادی در آغاز طرحهای حفاظتی و پژوهشی این محدوده است، گفت: این اقدام باید با همکاری دستگاههای اجرایی، شهرداری تبریز و ادارهکل میراثفرهنگی استان بهصورت هماهنگ پیش رود تا امکان ورود طرحهای احیایی و ساماندهی کالبدی این مجموعه کمنظیر تاریخی فراهم شود.
عزیزی با تأکید بر نگاه تخصصی وزارت میراثفرهنگی در مواجهه با این سایت تاریخی افزود: ربعرشیدی باید از مرحله حفاظت صرف عبور کرده و به مرحلهای نو از مدیریت مبتنی بر دانش و میراث زنده برسد. در این مسیر، استفاده از ظرفیت دانشگاهها، مراکز پژوهشی و فناوریهای نوین مستندسازی، نقشهبرداری و حفاظت الکترونیکی ضرورت انکارناپذیری دارد.
وی با اشاره به ظرفیتهای گسترده ربعرشیدی در حوزه گردشگری علمی و فرهنگی گفت: اگرچه فرایند آزادسازی عرصه نیازمند منابع مالی قابلتوجه است، اما اولویت وزارتخانه بر این است که در گام نخست، با برنامهریزی مرحلهای، محدودههای حساس و باستانشناختی تثبیت و بستر لازم برای تعریف پروژههای علمی و معرفی بینالمللی فراهم شود.
مدیرکل پایگاههای میراثملی و جهانی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی با بیان اینکه توجه ملی به ربعرشیدی بهعنوان میراث اندیشه و علم ایرانی، ضرورتی انکارناپذیر است، گفت: با شکلگیری پایگاه ملی، تقویت مدیریت یکپارچه و همافزایی میان نهادهای محلی و ملی، میتوان بار دیگر تبریز را در جایگاه شایستهاش بهعنوان محور علم، فرهنگ و تمدن در جهان اسلام بازآفرینی کرد.
محوطه تاریخی ربع رشیدی که از آن به عنوان نخستین دانشگاه بین المللی جهان یاد شده و قدیمی ترین موقوفه ایران است، در قرن هشتم هجری قمری به دستور خواجه رشیدالدیـن فضل الله همدانی ساخته شد و به همین علت این شهرک را رشیدیه یا ربع رشیدی نامیدند که در زمان حاضر به جز چند بنای فرو ریخته متعلق به دوره صفویه، چیز دیگری از آن همه عظمت و زیبایی باقی نمانده است.
هم اکنون تپه ای گردمانند در قسمت شمال شرقی تبریز و در دامنه کوه سرخ و سر به فلک کشیده عینـالی ( عون بن علی ) و در انتهای خیابان عباسی به چشم می خورد که حدود ۷۰۰ سال پیش شهرکـی زیبا و باشکوه، دارای ۳۵ هزار واحد مسکونی و یکهزار و ۵۰۰ مغازه و حمام بهداشتی و کارخانه های نساجی، رنگرزی، کاغذسازی و ضرب سکه بود و جمعیتی بالغ بر ۱۵۰ هزار نفر در آن سکونت داشتند.
این شهرک دانشگاهی در نوع خود بی نظیر و منحصر به فرد در سطح جهان و به عنوان یک مرکز علم، صنعت، پرورش طبیبان و دانشمندان زبانــزد تاریخ نویسان بود.
محوطه باستانی و کاوشگاه ربع رشیدی با شماره ۹۴۳ در سال ۱۳۵۴ شمسی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و آنچه که امروز از این اثر ملی مشاهده میشود، بخشی از بازماندههای مجموعه ابواب البرّ ایلخانی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی مربوط به قرن هشتم و نیز بقایایی از یک قلعه متعلق به اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم هجری است که بنا به گفته کارشناسان، کاوشگاه ربع رشیدی بیشتر به لحاظ مجموعه ابوابالبرّ رشیدی روزگار خواجه رشیدالدین در عالم اسلام اشتهار دارد.
نظرات و تجربیات شما
