ازدواج هم اجباری شد!

روزنامه امین
سرمقاله
وحید خدادادی/سرمقاله

یکی از خصوصیات دورانی که اصولگرایان به قدرت می رسند، رواج بازار طنز و فکاهی در کشور است و بخش عظیمی از خوراک رسانهای از همین راه تامین می شود. آخرین نمونه از این طنزپردازیها مربوط به طرح ازدواج اجباری است که بعد خدمت سربازی و… عین قارچ از زمین بیرون آمد و در دو سه روز گذشته اسباب طنز کاربران فضای مجازی شده است. پیشنهادی جنجالی و بحث برانگیز از سوی ادریسی که مخاطبش دولت و مجلس بود و به عبارتی کلی اسباب دلخوشی هموطنان را فراهم کرد. جمله «ابتدای دوره ازدواج اختیاری ۱۷ سال و انتهای آن ۲۸ است و اگر کسی ازدواج نکرد باید ازدواج اجباری داشته باشد.» در قالب یک یادداشت کافی بود تا اعتراضاتی البته از دریچه طنز در سطح جامعه نسبت به آن صورت گیرد.
روحیات دیگر دوستان و اراده آن برای ازدواج و حتی بعضا ترویج چند همسری آن هم در صدا و سیما و البته تبلیغ فرزند آوری از آن دست برنامه هایی بوده که به جهت نبود زیرساخت های لازم و نیز مشکلاتی که در جامعه ایران وجود دارد، همواره مورد نقد کارشناسان و عموم ملت بوده است. این بار نیز پا را فراتر نهادند و به تبلیغ بسنده نکرده و راه حل های حجت الاسلام ادریسی نه از مسیر فرهنگ، اقتصاد و آموزش بلکه از راه زور و اجبار می گذرد! اشکالات شرعی این پیشنهاد را که اخیرا برخی از علما نیز به آن اشاره داشتند را به اهل فن وا میگذاریم اما تحلیل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن میتواند سوژه یادداشت امروزمان باشد.
در روزهای اخیر از زبان مقامات وزارت بهداشت هشدارهایی دربارۀ کاهش نرخ باروری و فرزند آوری و اصطلاح پیر شدن جمعیت در ایران می شنویم که در
رسانه ها منتشر شده است. البته خارج از مباحث اجتماعی طرفداران فرزندآوری برای این رفتار خود دلایل سیاسی و مذهبی هم دارند که شاید پر بیراه هم نباشد و در جای خود محل تانی و درک است.
به لحاظ سیاسی به جمعیت به مثابۀ مولفۀ قدرت نگریسته می شود و به لحاظ مذهبی هم این نگرانی وجود دارد که برخی از اقلیت ها رو به فرزندآوری بیشتر آورند و نسبت جمعیتی آنان دستخوش تغییر شود. همه این مسائل درست اما آیا میتوان به زور و به مدد محروم کردن افراد از حقوق اولیه خود، آنان را مجبور به ازدواج کرد؟
کاهش آمار ازدواج واقعیت تلخی است که بارها دغدغه مندان مسائل اجتماعی در باب آن سخن گفته اند، اما این موضوع مسئله ای نیست که با چهار یادداشت و چند بخشنامه قابل حل باشد. بله بخشی از مشکل مربوط به مسائل فرهنگی است، جامعه ایران در دوران گذار از سنت به مدرنیسم بی شک شاهد چنین مشکلاتی نیز خواهد بود. ذائقه عمومی نسل جوان تغییر کرده و ازدواج این روزها در جدول ارزشهای آنان جایگاه خود را متزلزل میبیند. اما آیا چند درصد جامعه با چنین روحیاتی روگذار سر می کند؟
بخش قابل توجهی از دلایل کاهش ازدواج و افزایش طلاق را باید در سیاست های گزاریهای اجتماعی و البته اقتصادی جستجو کرد. تحریم، بیکاری، افت شدید درآمدها و بالارفتن هزینه های ازدواج و زندگی، تهیه مسکن و تامین معاش موضوعات شوخی برداری نیستند که بشود همین جوری به سراغ شان رفت. جوان به سن ازدواج می رسد و تا بخواهد حرف از مهریه بزند، بزرگواری سلطان سکه از آب در میآید و اگر به فکر تامین مسکن بیافتد، عزیز دیگری سلطان مسکن لقب می گیرد و اگر به فرض محال از این دو مرحله طاقت فرسا بگذرد و اقدام به تولید مثل نماید، سلطان پوشاک در دم امانش را می برد و به همه این موارد اوضاع بغرنج اقتصادی کشور و تورم را اضافه کنید، تا بخش قابل توجهی از دلایل بی میلی به ازدواج برایتان مسجل شود.
اگر قصد تصویب قانون دارید ایادی سلاطین را از زندگی مردم بیرون بکشید تا شرایط روبراه شود و دیگر نیازی به ازدواج اجباری نباشد، راستی نگفتید در این پیشنهاد تبصره ای برای معافیت از ازدواج هم وجود دارد یا نه؟