آیا ترامپ به دنبال توافق است یا تسلیم فشار حداکثر خواهان خواهد شد؟
در حالی نشست شورای حکام قرار است برگزار شود که آمریکا بر سر یک دوراهی قرار دارد.
نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی دوشنبه در حالی برگزار میشود که آمریکا بر سر پرونده ایران در یک دوراهی قرار دارد.
طبق آنچه در سایت آژانس بینالمللی انرژی اتمی آمده، نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی دوشنبه ساعت ۱۰ صبح به وقت محلی در وین اتریش آغاز به کار کرد و تا روز جمعه ۱۳ ژوئن (جمعه همین هفته) ادامه خواهد داشت.
بر اساس گزارشی که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دوشنبه علیه ایران قرائت کرد، ایران بار دیگر به نقض تعهدات وعدم همکاری لازم با این سازمان بینالمللی روبرو شد؛ گزارشی که میتواند راه را به سوی صدور قطعنامهای علیه کشورمان هموار کند.
گروسی در گزارش خود خطاب به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت: «همانطوری که شما میدانید آژانس، ذرات اورانیوم ساخت بشر را در سه مکان اعلام نشده در ایران- یعنی ورامین، مریوان و تورقوزآباد کشف کرد؛ مکانهایی که ما دسترسی کاملی در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به آنها داشتیم. از آن زمان به بعد ما به دنبال توضیحات و شفافسازی از سوی ایران در خصوص وجود این ذرات اورانیوم بودیم که این مسأله از جمله از طریق تعدادی نشستها و رایزنیهای انجام شده در سطوح بالا انجام شد که من نیز شخصا در آنها حضور داشتم. متأسفانه ایران بارها و بارها یا به سؤالات آژانس پاسخ نداده و یا پاسخهای فنی معتبری در این زمینه ارائه نکرده است. ایران حتی به دنبال پاکسازی این مکانها بوده که همین امر مانع فعالیتهای راستی آزمایی آژانس شده است. ارزیابی کامل آژانس که بر اساس ارزیابی فنی ما از تمامی اطلاعات مرتبط با پادمانهای موجود صورت گرفته، ما را به این نتیجه رسانده است که این سه مکان و دیگر مکانهای احتمالی مرتبط، بخشی از برنامه هستهای ساختاری است که تا اوایل سال ۲۰۰۰ اجرا میشد و در برخی از فعالیتها از برخی مواد هستهای اعلام نشده استفاده شده بود.»
همانطوری که مشخص است، گزارشی که گروسی خطاب به شورای حکام قرائت کرد، گزارشی است که میتواند مسیر را برای آمریکا و تروئیکای اروپایی برای صدور قطعنامهای علیه ایران هموار کند.
شب گذشته و در آستانه نشست فصلی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی با حضور در برنامه «گفتوگوی ویژه خبری» در خصوص آخرین وضعیت پرونده ایران و اقدامات مدیرکل آژانس صحبت کرد و گفت قطعنامه شورای حکام، زمینهساز سناریوهای بعدی است. کمالوندی در این برنامه گفت: «در زمان امضای برجام در سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۴)، تمام موضوعات مرتبط با اتهامات مطرحشده علیه ایران حلوفصل شد. پس از آن، شاهد انتشار ۱۵ گزارش از آژانس بینالمللی انرژی اتمی بودیم که اجرای تعهدات ایران را تأیید کرد و هیچگونه اعتراض یا مسئلهای مطرح نشد. این وضعیت ادامه داشت تا زمانی که زمزمههای خروج آمریکا از برجام آغاز شد و نهایتاً در سال ۱۳۹۷ (۲۰۱۸)، آمریکا بهصورت رسمی از این توافق خارج شد. ایران در واکنش به این اقدام، حدود یک سال و چند ماه سیاست «صبر راهبردی» را در پیش گرفت و سپس بهتدریج تعهدات خود را کاهش داد.»
کمالوندی در ادامه گفت: «تا این مرحله، تقریباً هیچگونه اعتراضی مطرح نبود، اما با فشارهای رژیم صهیونیستی و طرفهایی که مخالف برجام بودند، بهویژه آمریکا، موضوع به سمت صدور قطعنامههایی علیه ایران پیش رفت. در این مقطع، آژانس مکانهایی را مطرح کرد و خواستار دسترسی به آنها شد. این فرآیند طولانی بود، زیرا ایران برای اعطای دسترسی، خواستار ارائه اطلاعات و مستندات درباره دلایل درخواست بازدید از این مکانها بود. بااینحال، آژانس مدارک متقنی برای ادعاهای خود ارائه نکرد. نهایتاً پس از پیگیریهای مکرر، ایران تصمیم گرفت هیچگونه نگرانی پنهان نکند و به این مکانها دسترسی بدهد.»کمالوندی خاطرنشان کرد: «اولین قطعنامه زمانی صادر شد که آژانس خواستار دسترسی به این مکانها شد. از زمان خروج آمریکا تا کنون، چهار قطعنامه علیه ایران صادر شده است، با وجود اینکه ایران دسترسیهای درخواستی را فراهم کرد. پس از این دسترسیها، آژانس ادعا کرد که در برخی مکانها آلودگیهایی مشاهده شده است. اما وجود آلودگی بهتنهایی نمیتواند دلیلی برای نتیجهگیری درباره انجام فعالیتهای اتمی یا مخفی کردن مواد باشد. بهویژه اینکه، طبق اذعان خود آژانس، این آلودگیها مربوط به مواد طبیعی اورانیوم بوده و نه مواد غنیشده. بنابراین، صرف وجود آلودگی نمیتواند مبنای اتهامزنی قرار گیرد، بهویژه آنکه چنین مواردی تقریباً در بسیاری از نقاط قابلتشخیص است.»
در همین ارتباط و در آستانه نشست شورای حکام، نشریه «امریکن کانسروتیو» امروز، دوشنبه در گزارشی از ترامپ خواست تا برای توافق با ایران، خواستههای زیادهخواهان را رها کند.
در این گزارش آمده است: «دونالد ترامپ خواهان توافقی با ایران است و به شکلی منحصر به فرد، در جایگاهی است تا آن را به دست آورد. او توانایی خود برای تغییر موضع را همزمان با حفظ حمایت داخلی در موضوعات مختلف خاورمیانه، ثابت کرده است؛ تا جایی که بهنظر میرسد به مذاکرهکنندگان آزادی عمل زیادی داده و آنها را قادر ساخته تا به سمت توافقهایی بروند که بهنظر میرسد از آنچه ترامپ بر زبان میآورد، فاصله داشته باشند.»
در این گزارش همچنین آمده است: «ترامپ اگر میخواهد یک توافق با ایران را نهایی کند، بار دیگر نیاز دارد تا چنین انعطافی را به خرج دهد. ترامپ در یکی از شبکههای اجتماعی اعلام کرده آمریکا به ایران اجازه نخواهد داد تا اورانیوم را غنیسازی کند؛ مسألهای که در تضاد با پیشنهادی است که بر اساس گزارشها، از سوی «استیو ویتکاف»، مذاکره کننده ارشد وی مطرح شده است. در صورتی که آمریکا خواستههای حداکثرخواهان را برای غنیسازی صفر دنبال کند، مذاکرات محکوم به شکست خواهد بود و سبب میشود ساخت بمب از سوی ایران و جنگ میان ایران و آمریکا محتملتر بهنظر برسد.»
اما گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی که پیشتر هم بهروز کمالوندی در خصوص سیاسی بودن آن هشدار داده بود، در واقع برای این تهیه شده است تا مسیر اعمال فشار بیشتر علیه ایران را فراهم کرده و به قطعنامهای منجر شود که بنا به نوشته خبرگزاری آسوشیتدپرس میتواند در ۲۰ سال گذشته برای اولین بار ایران را متهم کند که به تعهدات پادمانی خود پایبند نبوده است.میدانیم از یکسو کشورهای اروپایی به دلیل کنار گذاشته شدن از مذاکرات کنونی، به دنبال سنگ اندازی در مسیر دستیابی به یک توافق هستند و باز از سوی دیگر میدانیم گروههای جنگطلب در آمریکا با تحت فشار قراردادن دولت آمریکا به دنبال آن هستند تا خواستههایی نامتعارف و حداکثری مانند غنیسازی صفردرصدی و برچیدن کامل برنامه هستهای را مطرح کنند؛ خواستههایی که عملاً دسترسی به یک توافق را ناممکن میسازد.
حال بر اساس گزارشی که امریکن کانسروتیو تهیه کرده و در خصوص آن هشدار داده، بایستی دولت ترامپ در این برهه حساس تصمیم بگیرد که میان دستیابی به یک توافق معقول آن هم با درنظر گرفتن خواستههایی میانه و نه حداکثری به مانند غنیسازی صفردرصدی که دستیابی به توافق را ناممکن میسازد از یکسو یا دنبالروی از حداکثرخواهان آمریکایی و تروئیکای اروپایی که به دنبال محکومیت ایران در مجامع جهانی و صدور قطعنامه علیه ایران و برهم زدن هرگونه توافق هستند، کدام مسیر را برمیگزیند؛ هرچند گزارش امروز گروسی علیه ایران و تحریمهای چند روز پیش آمریکا علیه کشورمان نشانههای خوبی در این زمینه از خود بروز نمیدهد.
نظرات و تجربیات شما
