آتش‌بس درروابط تهران و واشنگتن؟!

این در حالی است که برای خالی نماندن عریضه چند روز پیش وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که ۲۹ شخص و نهاد ایرانی را در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. خزانه‌داری آمریکا در سالگرد آغاز ناآرامی‌های سال گذشته، خبرگزاری فارس، تسنیم و شبکه پرس تی‌وی را در لیست تحریم‌های خود قرار داد. این وزارتخانه همچنین غلامعلی محمدی، رئیس بخش زندان‌ها، علی‌اکبر پورجمشیدیان، فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا و چندین مقام ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را نیز تحریم کرده است.
همچنین روزنامه دیلی میل نوشت که دولت انگلیس قصد دارد در اقدامی ضد ایرانی و ناقض توافق هسته‌ای (برجام)، تحریم‌ها علیه ایران، از جمله تحریم‌های موشکی را که در اواسط ماه اکتبر و طبق بندهای «غروب» این توافق لغو خواهند شد، تبدیل به قانون کند تا پابرجا بمانند.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به این خبر گفت که واشنگتن در هماهنگی با این کشورها به آنچه «پاسخگو کردن» ایران خواند، ادامه خواهد داد.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این وضع بی‌تردید مدیون گفت و گوهای پیدا و پنهان تهران و واشنگتن است. جلال خوش‌چهره در این باره چنین نوشت: «غرب (اعم از ایالات متحده و اروپا) به این باور رسیده است که هرچه بر هیمنه اختلافاتش با تهران افزوده، سیاست‌های آن را بیش از پیش به سوی شرق غلطانده است. در واقع بسیاری از ناظران رویکرد به شرق از سوی تهران را ناشی از سرخوردگی هایی تفسیر می کنند که غرب مسبب آن بوده است. البته این یک تعبیر از تعابیر مربوط به انتخاب سیاست خارجی تهران است. علی ای حال، آنچه غرب اکنون نمی خواهد این که تهران بیش از این در سیاست خارجی خود به شرق روی خوش نشان دهد. از این رو مماشات تا در آینده چه پیش آید، در دستور کار غرب قرار دارد.
نشست کنونی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و بحث‌های مربوط به ایران، نشان از مماشاتی دارد که در ترجیح غرب سایه انداخته است. تهران اما در این بزنگاه، به گونه‌ای واقع گرا در سیاست خارجی خود قدم زدن در دو خط موازی را دنبال می‌کند. سرعت گام‌هایش در هریک از این دو خط، بستگی به دوری یا نزدیکی به اهدافی دارد که نظرات آن را تامین کند.
در این حال تهران پس از جنجال‌های مربوط به این مهم که برای دستیابی به راه بازگشت به جامعه جهانی، سرانجام، طرف اصلی مذاکره‌کننده او امریکاست یا تروئیکای اروپایی؟ در این آتش بس با واشنگتن توافق کرده است. این انتخاب اشتباه نیست؛ زیرا سکوت و تمکین اروپا از وضع جاری، نشان می دهد که گره اصلی را در کجا می توان باز کرد؛ همانگونه که در سال ۲۰۱۵ میلادی و امضای توافقنامه برجام تجربه شد.
این توافق همچنین نشان داد که برخلاف ادعای «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس، سیاست بر نگاه فنی و مستقل این نهاد بین‌المللی سنگینی دارد؛ اگر بنا بر توافق و یا تفاهم میان طرف‌های اصلی باشد. بیانیه پایانی نشست این فصل شورای حکام، نمودی خواهد بود از توافق یا تفاهمی که اجرای آن با آزادسازی بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران و نیز آزادی زندانیان دو تابعیتی در فاصله اندک با پایان نشست، در دستور کار طرف‌ها قرار دارد.
این توافق یا تفاهم، نه مفهوم عادی‌سازی روابط را با خود دارد و نه هنوز به مفهوم تنش‌زدایی نزدیک است. آتش‌بس موقت شاید نزدیک‌ترین تعبیر برای وضع موجود باشد؛ وضعی که همچنان شکلی ژلاتینی و لغزنده خواهد داشت.»
نویسنده: نسیبه پیرایش